ایا در روز قیامت ما جسم هستیم؟

متن سوال: 
سلام:ايا در روز قيامت ما جسم هستيم اگر هستيم با همين جسم دنيايي هستيم و چند سالمونه اگر عضوي از بدن ما در دنيا قطع باشد در انجا هست يا نه

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم
پاسخ سوال اول:
پاسخ به اين پرسش در جواب اين پرسش نهفته است که جسم انسان که از بين رفته و تبديل به خاک و... شده است چگونه در قيامت زنده مي‌شود.
ديدگاه‌هاي گوناگوني در اين‌باره به چشم مي‌خورد. دو تا از اين ديدگاه‌ها عبارتند از:
1. برخي معتقدند، آخرين ذراتي که در بدن انسان هنگام مرگ وجود دارد، باز مي‌گردد و انسان از آن ذرات شخصيت دنيوي خويش را باز مي‌يابد.(پيام قرآن‌، آيت اللّه مکارم شيرازي و ديگران‌، ج 5، ص 344، دارالکتب الاسلامية‌.)
طبق اين ديدگاه بدني که در قيامت محشور مي‌شود عين بدن انسان‌، هنگام مرگ است‌.
2. برخي ديگر معتقدند، شخصيت و واقعيت هر انسان مربوط به نفس و روح او است نه به بدن وي‌. بدني که انسان در انجام امور مادي به آن نياز دارد، بدن مشخص نيست و از اين جهت براي آن تعيني نيست‌. نفس انسان به هر بدني تعلق گرفت او همان انسان خواهد بود که پيش از آن بود.
آن‌ها معتقدند منظور از اين که انسان‌ها با جسدهاي خود از قبرها محشور مي‌شوند به اين معنا است که اين فرد طوري محشور مي‌شود که هر کس او را ببيند مي‌گويد او همان فردي است که او را ديده بوديم‌؛ به تعبير ديگر بدن انسان در قيامت مثل بدن دنيوي است نه عين آن‌.
طبق اين ديدگاه به همراه داشتن خصوصيات بدن دنيوي در قيامت لازم نيست‌، مثلاً اگر در دنيا آفرينش زشت داشته باشد لازم نيست که به آن شکل محشور گردد و يا اگر پا بريده و نابينا و پير باشد لازم نيست اين ويژگي‌ها رعايت شود.(ر.ک‌:منشور جاويد، جعفر سبحاني‌، ج 9، ص 152ـ154، موسسه سيدالشهدأ.)

پاسخ سوال دوم:
سن وسال مربوط به عالم دنيا است و گذر عمر انسان را با سن وسال معين مي کنند مثلاً 20،10 يا 50 سال را به عنوان سن وسال مطرح مي کنند ولي درعالم آخرت زمان وجود ندارد بنابراين هويت و حقيقت افراد وشکل وقيافه آنهارا اعمالي که انجام داده اند مي سازد دراين مورد آيت ا...مظاهري فرموده اند : از قرآن استفاده مي کنيم که درروز قيامت انسان با هويتي که در دنيا براي خود ساخته است محشور مي شود. يعني، اگر در مسير انسانيت، حرکت استکمالي کرده وحقيقت و هويت خود را شکوفا کرده باشد به صورت انساني کامل محشور مي شود و بعبارت ديگري( که ازروايات استفاده مي شود) چنين کسي وقتي وارد صف محشر مي شود همچنان ماه شب چهارده مي درخشد واهل محشر را به خود جذب مي کند.
اما، اگر کسي هويت انساني را در دنيا از دست داده و درحيوانيت غوطه ور باشد، در روز قيامت باهمان صورت حيواني محشور مي شود وبه هيأت سگ يا گرگ يامورچه ويا ...وارد صف محشر مي شود. حال آن که درعالم جمع الجمع آخرت اگر چه به صورت حيوان است، ولي همه او را مي شناسند. 1
گذشته ازآنچه گفتيم آيه اي که ذکر مي کنيم مؤيد نکته فوق است. درسوره الرحمن،آيه 38 ـ 40 آمده است :
آري روز قيامت هرکس به همان سيمائي ظاهر مي شود که اعمالش اقتضا مي کند.
فيومئذٍ لا يسئل عن ذنبه انس ولا جان يعرف المجرمون بسيميهم فيؤخذ بالنواصي والاقدام
درآن روز از گناه جن وانس هيچ سؤال نکنند، (بلکه) بدکاران به سيمايشان شناخته مي شوند. سپس، از موي پيشاني و
پايشان گرفته ودرآتش دوزخ افکنده مي شوند.
صرف نظر ازسيماي بدکاران که متناسب با اعمال آنها است، قيافه وسيماي مومنين درآن روز زيبا و جوان است. البته آيه اي که به صراحت چهرة مؤمنين درعالم آخرت را جوان ترسيم کرده باشد نداريم تا چه رسد به سن وسال، ليکن احاديثي وجود دارد که نشانگر جواني وزيبايي مؤمنين درعالم آخرت است. دراين مورد مي توانيد به تفسير نمونه در تفسير آيه 37و36 سوره مبارکه واقعه مراجعه کنيد.(جلد بيست وسوم ،ص224)
پي نوشت:
1. معاد درقرآن،استاد حسين مظاهري،ص83،انتشارات شفق

پاسخ سوال سوم:
آنچه در اين رابطه لام به ذکر است و با توجه به مطالبي که در پاسخ هاي قبل بيان شد مي توان گفت که:
اين سوال به يک سوال ريشه اي تر بر مي گردد که واقعا در قيامت و معاد کدام بخش از انسان حاضر مي شود ؟ آيا معاد انسان معاد جسماني است يا روحاني يا جسماني و روحاني ؟ هر چند در بين انديشمندان اسلامي در پاسخ به اين سوال اختلافاتي وجود دارد اما در جمع بندي و در ترجيح نظر فلاسفه و متکلمان متاخر مي توان گفت که معاد انسان در قيامت هم جسماني است و هم روحاني، اما تصور اينکه بدن انسان در قيامت بايد دقيقا از اجزاي بدن دنيايي موجود ساخته شود، پندار باطلي است. هيچ مانعي ندارد که بدن آخرتي ما از اجزاي ديگري ساخته شود، زيرا ادراک کننده لذت و درد، نفس و روح انسان است . بدن تنها ابزاري براي ادراک نفس مي باشد. بنابراين فرقي نمي­کند که بدن شخص، بدن دنيايي او باشد يا بدن مشابهي ديگر. شاهد قضيه اين است که در دنيا هر هفت يا نه سال يک­ بار اکثر سلول هاي بدن عوض مي­شوند؛ اگر لازم باشد همين بدن با اجزاي موجودش در قيامت با انسان باشند، سوال مي شود کدامين بدن؟ با آن که يک نفر ممکن است در طول عمر خود، ده­ها بدن عوض کرده باشد. آياتي نيز که بر زنده شدن مردگان و ساخته شدن مجدد بدن سخن گفته اند، تصريح نکرده­اند که حتما بدن از همين اجزا ساخته خواهد شد. بلکه همگي براين دلالت دارند که مانند همين را خداوند مي تواند بار ديگر بسازد. مانند آيه : « أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ قادِرٌ عَلى‏ أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ‏ً -آيا نمى‏دانند خدايى که آسمانها و زمين را آفريده، قادر است مثل آنان را بيافريند (و به زندگى جديد بازشان گرداند)؟!».(1) حقيقت انسان به روح اوست . لازم نيست دقيقاً بدنش از اجزاي موجود در دنيا ساخته شود؛ در نتيجه خداوند مي تواند مثل دنيا، بدني براي او بسازد. از سوي ديگر بدن قيامتي انسان، متناسب با ملکات روحي، اخلاقي و کيفيات رفتاري انسان درست مي­شود. برخي به صورت حيوانات محشور مي­شوند . تنها مومنان صورت انساني دارند که بدن آنان نوراني و بسيار زيباتر از جسم دنيايي است. از بين رفتن بدن هاي دنيايي يا تبديل شدن بدن اموات گذشته به گياه يا بدن حيوان و در نتيجه تبديل شدن همه آن يا بخشي از آن به بدن انسان هاي نسل هاي ديگر ، تفاوتي در نتيجه به وجود نخواهد آورد . در هر حال از آن جا که روح همه انسان ها در برزخ زنده است ، در روز قيامت يا درمثل بدن هاي دنيايي آن ها محشور مي شود و يا در بدني مشابه آن و متناسب با وضعيت قيامت که خداوند براي آن روح ايجاد مي نمايد .(2) در اين باره پاسخ هاي ديگري نيز وجود دارند. اما به دليل پيچيدگي هاي آن ها پاسخي مختصر و ساده ارائه شد.
براي آگاهي بيش تر مي توانيد به کتاب هاي معادشناسي ( مثل معاد شناسي علامه محمد حسين طهراني - کتاب الالهيات آيت الله سبحاني ، بخش معاد شناسي - اموزش عقائد ايت الله مصباح يزدي بخش معادو. . . . ) مراجعه نماييد.
پي نوشت ها:
1.الإسراء(17)آيه 99 .
2. ملاصدرا ، شواهدالربوبيه ، مشهد چهارم ، ص 349-350 ، نشر بوستان کتاب ، قم 1382 ش.
موفق و پيروز باشيد.

پربازدیدترین ها