چرا شب اول قبر گفته مي شود با توجه به اينكه عالم برزخ عالم مجردات است و شب و روز در آن معنا ندارد؟

سلام علیکم
درباره زمان در عالم برزخ بايد گفت گرچه جزييات آن عالم به روشني براي کسي به طور کامل معلوم نيست ، ولي از برخي آيات و روايات به دست مي‌آيد که در برزخ زمان وجود دارد، مثلاً قرآن فرمود:
«و حاق بآل فرعون سوء العذاب النار يعرضون عليها غدوّاً وعشيّاً؛(1) آن عذاب سخت بر آل فرعون وارد شد، آتش هر صبح و شام بر آن عرضه مي‌شود».
از اين آيه شايد بتوان احتمال داد که در برزخ زمان وجود دارد، چون قرآن کريم فرمود :هر صبح و شام عذاب بر فرعونيان عرضه مي‌شود.
صبح و شام در زمان مطرح است. طبق روايتي که از امام صادق نقل شده، مراد از عذاب که در آيه آمده، قبل از قيامت است ، چون در قيامت صبح و شام مطرح نيست و اين در عالم برزخ است، فرمود:
«لأنّ في نار القيامة لا يکون غدوٌّ وعشيٌّ هذا في البرزخ قبل يوم القيامة؛(2) قيامت شب و روز ندارد . اين عذاب در برزخ پيش از قيامت در صبح و شام بر فرعونيان عرضه مي‌شود».
اما اينکه مراد از صبح و شام و زمان که در برزخ وجود دارد چيست،‌حقيقتي است که جزئيات آن براي انسان‌هاي عادي (غير از حضرات معصومين )به آساني قابل درک نخواهد بود، چون زمان به مفهوم طلوع و غروب خورشيد و روز و شب که از اين رهگذر پديد مي‌آيد، در عالم برزخ نخواهد بود، چون طلوع و غروب خورشيد مادي در آسمان طبيعت و نظام کيهاني وجود دارد، در حالي که عالم برزخ جهان فرامادي و فراسوي عالم دنياست ، مگر اين که گفته شود چون مخاطب آموزه‌هاي وحياني، انسان‌هاي در عالم دنياست ، به تناسب تعبير صبح و شام برده شده است . منظور از عذاب آن ها در صبحگاهان و شامگاهان، در نسبت به عالم دنيا است، نه اين که در آن جا حتماً‌ طلوع و غروب خورشيد باشد.
بنابراين همان گونه که در مورد عالم برزخ گفته شده که ماده و جسم ندارد، اما شکل و اندازه و حجم، همانند عالم ماده دارد، در مورد زمان و مکان آن نيز همين گونه است.
تعبير شب اول قبر که در عرف گفته مي شود، از باب مسامحه است . يکي از وجوهش اين است که چون به طور معمول و غالبي مرده را در روز فوت دفن مي کنند و همان شب نماز ليله الدفن(نماز شب اول قرار گرفتن مرده در قبر) را مي خوانند، شب اول قبر مصطلح شده است.
پي‌نوشت‌ها:
1.مؤمن(40) آيه 46 .
2.طبرسي ، مجمع البيان، ج 8، ص 526. نشر دار العرفيه، بيروت، 1408 ق.
12:59 شناسه مطلب: 19385