چرا قرآن با اینکه همگانی هست ولی زندگی شخصی پیامبر را بیان می کند؟

متن سوال: 
اگر قرآن براي همه و هميشه است، چرا بعضي از آيات آن درباره زندگي شخصي پيامبر (ص) است؟

سلام وقت شما بخير قرآن مکرر مسلمانان را به تدبر و تفکر در آيات الهي دعوت نموده است. تا قرآن را با سطحي نگري مورد توجه قرار ندهند. بلکه از درياي بيکران آن، نکات هدايتگر را بيابند. ناظر بودن يک آيه به شخص پيامبر (ص) و زندگي او، به معناي اتمام فايده آيه، با رحلت رسول مکرم اسلام (ص) نيست. بلکه همان آيات براي هدايت مسلمان ها نکته هاي خاصي دارد. که در اين جا به چند نمونه از آن ها مي پردازيم. ?. آيات احکام اختصاصي: بعضي از احکام بيان شده در قرآن مخصوص پيامبر مکرم اسلام (ص) بوده است. مثل آيه اي که نماز شب را بر پيامبر مکرم (ص) واجب مي گرداند. اين آيه اگر چه حکمي خاص به پيامبر (ص) را بيان مي کند. اما براي همگان حاکي از اهميت نماز شب است و نشان مي دهد که مسلمانان براي رسيدن به سمت کمال بايد به اين سو حرکت کنند. از همين رو براي همه مسلمانان نماز شب، مستحب مورد تاکيد است. وَ مِنَ الَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسىَ أَن يَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا محَّْمُودًا(?? اسراء) و پاسى از شب را (از خواب برخيز، و) قرآن (و نماز) بخوان! اين يک وظيفه اضافى براى توست اميد است پروردگارت تو را به مقامى در خور ستايش برانگيزد. ?.آيات ناظر به شخصيت حقوقي: بعضي از آياتي که پيامبر (ص) را موضوع سخن قرار داده است، شخصيت حقوقي ايشان به عنوان حاکم و رهبر جامعه را مد نظر قرار داده است. و نمي توان گفت آن سخن تنها ناظر به شخص ايشان بوده، و براي زمان هاي ديگر، بدون مصداق است. مثلا ادب اجتماعي و نحوه تعامل با رهبر جامعه نکته مهمي است که اسلام به عنوان يک دين اجتماعي نمي تواند به آن بي توجه باشد. که در بعضي از آيات بيان شده است و همين نوع ادب بايد در مقابل هر رهبر بر حقي رعايت شود. يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلاَّ أَنْ يُؤْذَنَ لَکُمْ إِلى‏ طَعامٍ غَيْرَ ناظِرينَ إِناهُ وَ لکِنْ إِذا دُعيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَ لا مُسْتَأْنِسينَ لِحَديثٍ إِنَّ ذلِکُمْ کانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيي‏ مِنْکُم (احزاب ??) اى کسانى که ايمان آورده‏ ايد! در خانه‏ هاى پيامبر داخل نشويد مگر به شما براى صرف غذا اجازه داده شود، در حالى که (قبل از موعد نياييد و) در انتظار وقت غذا ننشينيد امّا هنگامى که دعوت شديد داخل شويد و وقتى غذا خورديد پراکنده شويد، و (بعد از صرف غذا) به بحث و صحبت ننشينيد اين عمل، پيامبر را ناراحت مى ‏نمايد، ولى از شما شرم مى‏ کند (و چيزى نمى‏گويد.) ?. آيات ناظر به سرنوشت مسلمانان: جايگاه رفيع پيامبر (ص) و الگو بودن ايشان، امري نيست که با رحلت شان به اتمام برسد. و حتي مسائل اشخاص مرتبط به ايشان، در سرنوشت امت اسلامي اثر گذار بوده است. کما اينکه پس از رحلت ايشان، بعضي از همسرانشان، نقش قابل توجهي در جهت گيري امت اسلامي ايفا کردند. و حتي حجم انبوهي از روايات، توسط يکي از همسران پيامبر (ص) بيان شده است، از اين رو جايگاه همسران پيامبر (ص) بايد براي مسلمانان تبيين شود. لذا بايد در آياتي که ناظر به همسران پيامبر (ص) است، به اين نکته مهم توجه داشت. و مشخص نمود که شخصيت آنها در چه حدي بوده است. اينها غير از آياتي است که پيامبر (ص) را خطاب قرار داده است، تا شدت اهميت يک امر را براي همگان بيان نمايد. مثلا تهديد بسيار شديد پيامبر (ص) در باره نسبت دادن مطلبي غير واقعي به خدا براي آن است که همگان بفهمند اين کار چه عقوبت سنگيني دارد. و الا معلوم است که پيامبر (ص) هرگز چنين کاري نمي کند. وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ * لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ * ثمُ‏َّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ * فَمَا مِنکمُ مِّنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِينَ * وَ إِنَّهُ لَتَذْکِرَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ(?? – ?? الحاقه) اگر او سخنى دروغ بر ما مى‏ بست، ما او را با قدرت مى‏ گرفتيم، سپس رگ قلبش را قطع مى‏ کرديم، و هيچ کس از شما نمى‏ توانست از (مجازات) او مانع شود! و آن مسلّماً تذکرى براى پرهيزگاران است! و ... جداي از اين محورهاي عام، در هر بخش از اين آيات مي تواند نکات متعددي يافت. که به عنوان نمونه به نکات يکي از آيات که شايد تصور شود، در زندگي امروز ما چندان موثر نيست، از بيان تفسير نور اشاره مي کنيم: تُرْجي‏ مَنْ تَشاءُ مِنْهُنَّ وَ تُؤْوي إِلَيْکَ مَنْ تَشاءُ وَ مَنِ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلا جُناحَ عَلَيْکَ ذلِکَ أَدْنى‏ أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَ لا يَحْزَنَّ وَ يَرْضَيْنَ بِما آتَيْتَهُنَّ کُلُّهُنَّ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما في‏ قُلُوبِکُمْ وَ کانَ اللَّهُ عَليماً حَليماً (?? احزاب) ? براى افرادى که مسئوليّت‏هاى سنگين دارند بايد اختياراتى ويژه گذاشت. «تُرْجِي مَنْ تَشاءُ» (کسانى که عدالت و تقوا و عملکردشان براى همه روشن است، مى‏توانند در همان چهار چوب عدل و تقوا در زندگى خود تغييراتى ايجاد کنند. چنان که همسران پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به موضع و تصميم عادلانه آن حضرت درباره تأخير و تقدّم هم خوابگى با هر يک از آنان اطمينان خاطر داشتند.) ? اختيارات پيامبر، به معناى ناديده گرفتن حقّ همسران نيست. «تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَ‏... لا يَحْزَنَّ ... يَرْضَيْنَ» ? چشم همسر به دو چيز روشن مى‏شود: يکى نداشتن غم و ديگرى رضايت قلبى. «تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَ لا يَحْزَنَّ وَ يَرْضَيْنَ» ? راضى کردن همسر نبايد مخصوص روزهاى اول زندگى باشد، بلکه بايد همواره چنين باشد. «وَ يَرْضَيْنَ» ? جلب رضايت صد در صد چند همسر، محال عادّى است، ولى بايد چنان برنامه‏ريزى کرد که به اين امر نزديک باشد. «أَدْنى‏ أَنْ ... يَرْضَيْنَ» ? مرد بايد درصدد راضى کردن تمام همسران خود باشد. «کُلُّهُنَّ» ? احکام الهى براى برقرارى عدالت و حفظ حقوق خانواده است، گرچه در دلها توقّع چيز ديگرى باشد. «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما فِي قُلُوبِکُمْ» ? احکام خانواده در اسلام، از سرچشمه‏ى علم الهى است. «کانَ اللَّهُ عَلِيماً» (تفسير نور، ج‏?، ص: ???)

پربازدیدترین ها