آیا این جمله امام که روحانیون نباید رئیس جمهور شوند صحت دارد؟

1. این کلام امام به اقتضای شرایط آن دوره و توقع ایشان از رجال سیاسی  مطرح گردید که عملکرد نامطلوب آنها، امام را مجبور به تغییر مواضع نمود.

2. تفکر ایشان از آغاز نهضت این بود که روحانیت کمتر به امور اجرایی بپردازند و بیشتر ناظر و پشتوانه امور باشند. ایشان پس از پیروزی انقلاب و بازگشت به کشور نیز همین رویه را پیگیری کردند.

3. در همین راستا ایشان 18 روز پس از پیروزی انقلاب و تشکیل دولت موقت و سامان یابی نسبی وضع کشور به قم رفتند و علت بازگشت مجدد ایشان به تهران در دوم بهمن سال ۵۸، بروز عارضه قلبی و نیاز به مراقبت های پزشکی بود.

4. امام ابتدا مایل به قبول پست اجرایی توسط روحانیت نبودند و عدم جواز کاندیداتوری روحانیون در دوره های اول و دوم ریاست جمهوری مؤید این امر است.

"خاطرات آیت الله مهدوی کنی، 1385، ص424"

5. پس از آزمون عملی و با ظهور افرادی چون بنی صدر و فقدان شخصیت های صالح، خطر قرار گرفتن کشور در دامان آمریکا و یا کمونیسم احساس شد که به اجبار این رویه در دوره های بعدی ریاست جمهوری تغییر کرد.

6. ایشان دلیل تغییر عقیده خود را چنین تشریح می کنند:

«پیش از انقلاب من خیال می كردم وقتی انقلاب پیروز شد افراد صالحی هستند كه كارها را طبق اسلام عمل كنند لذا بارها گفتم روحانیون می روند كارهای خودشان را انجام می دهند. بعد دیدم خیر اكثر آنها افراد ناصالحی بودند و دیدم حرفی كه زده ام درست نبوده است آمدم صریحا اعلام كردم من اشتباه كرده ام»

7. همچنین قرارگیری روحانیون در پست های اجرایی را به اقتضای وظیفه و ضرورت دانستند:

«امروز می گویم مادام كه احكام اسلام پیاده نشده است و افراد صالحی نداشتیم تا طبق اسلام عمل كنند علما باید مشغول به كارهایشان باشند. این یك شانی برای علما نیست كه ریاست جمهوری و یا پست دیگری را داشته باشند چون وظیفه است به این كارها می پردازند» (صحیفه امام ج 18 ص 241)