آیا واقعا حضرت زینب قمه زنی کرده است ؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم بررسي مختصر: ?) اين روايت را که علامه مجلسي در جلد ?? بحارالانوار نقل کرده، بدون سند يا به اصطلاح، «مرسل» بوده و خود مرحوم مجلسي نيز به مرسل بودن آن اذعان کرده است.[?] علاوه بر مرسل بودن اين گزارش، شخص «مسلم الجصاص» نيز مجهول است که موجبات ضعف سند را از جهتي ديگر نيز فراهم مي‌کند. ?)مرحوم شيخ عباس قمي(ره) منشا اين روايت را دو کتاب «نورالعين» و «منتخب طريحي» مي داند و در نقد سند آن مي نويسد: «ذکر محامل و هودج، در غير خبر مسلم جصاص نيست و اين خبر را گرچه علامه مجلسي نقل کرده؛ ليکن مآخذ آن منتخب طريحي و کتاب نورالعين است که حال هر دو کتاب بر اهل فن پوشيده نيست.»[?] ?) کتاب «المنتخب في جمع المراثي و الخطب» معروف به «منتخب طريحي»، نوشته فخرالدين طريحي از علماي قرن يازدهم است. از آنجا که اين کتاب کشکول گونه به صورت نامستند و بدون تحقيق تاليف شده، بسياري از کتاب شناسان و حديث پژوهان از آن انتقاد کرده اند. به عنوان نمونه مرحوم ميرزا محمد ارباب مي گويد که در کتاب منتخب مسامحات بسيار بکار رفته و روايت مختص به آن اعتباري ندارد.[?] کتاب «نور العين في مشهد الحسين(ع)» نيز کتابي بسيار ضعيف و نامطمئن است که حتي نويسنده آن نيز به درستي مشخص نيست. مرحوم «علي بن عبدالله بحراني ستري»، از فقها و مراجع تقليد امامي قرن سيزدهم و چهاردهم، کتاب نورالعين را کتابي سراسر کذب و افترا و بهتان مي خواند و بيان مي دارد اشعاري که در اين کتاب به اهل بيت و امام حسين (ع) نسبت داده شده آن قدر از نظر فصاحت و بلاغت و وزن و قافيه ضعيف است که نمي توان آن ها را به افراد عادي نسبت داد، چه برسد به فصيح ترين و افراد عرب. [?] ?)به نظر مي‌رسد که علامه مجلسى(ره) اين مطلب را از منتخب طريحى[?] نقل کرده است؛ زيرا عليرغم آنکه مشهور شده است که ماخذ اين روايت کتاب نورالعين است، در گزارشي که در آن کتاب آمده است، سخني از داستان سر به محمل کوبيدن نيست، بلکه طبق نقل اين کتاب، اساساً محملي بر روي شتران نبوده تا زينب(س) سرشان را به چوبه آن بکوبند![?] اين کوباندن سر در نسخه چاپى مقتل الحسين(ع) منسوب به أبى مخنف، نيز نيامده است. اين روايت علاوه بر ضعف سند، به لحاظ محتوايي نيز داراي اشکالاتي است: ?) براساس گزارش هاي متقدمين، اسرا را با شتر بدون جهاز مي بردند تا ناراحتى ببينند و تنها در اين روايت است که وجود محمل بر روي شترها ذکر شده است. اساسا محمل يک وسيله محترمانه است و هيچ‌کس آن‌ را براى اسير خود انتخاب نمي‌کند.[?] لذا محملي وجود نداشت که به فرض حضرت زينب(س) سر خود را به آن بکوبند. اين مطلبي است که شيخ مفيد[??]، سيدبن طاووس[?? و ??]، علامه مجلسي[??]، شيخ عباس قمي[??] و چندتن ديگر ازعلما آنرا بيان نموده اند. افزون بر اين، در خود اشعارى که در اين روايت به امام سجاد(ع) نسبت داده شده به صراحت آمده است؛ «تُسيَرونا عَلَي الأقتاب عَارِيه – ما را بر شتران برهنه سوار کردند». روشن است که منظور حضرت شخص وى نيست، بلکه تمام اسرا را اين‌گونه سوار کردند. ?) دراشعاري که در اين روايت به زينب نسبت داده شده مطالب غيرواقعي و بعضاً موهني به چشم ميخورد؛ از جمله نسبت قساوت و سنگدلي به امام حسين(ع) و نسبت بي طاقتي، ذلت و ترس به امام سجاد(ع) دراسارت و يتيمي که حتي با صنايع ادبي هم قابل توجيه به نظرنمي رسد. ?) گزارش‌هاي معتبر تاريخي حاکي از آن است که عمر سعد، سر مقدّس امام حسين(ع) را، بي‌درنگ پس از شهادت آن‌حضرت، همراه خولي بن يزيد اَصْبَحي و حُمَيد بن مُسْلِم اَزْدي‏ نزد عبيدالله بن زياد فرستاد.[??] و از آن‌جا که کاروان اسيران يک روز بعد؛ يعني روز يازدهم از کربلا به سمت کوفه حرکت نمودند، پس اصلاً هنگام ورود کاروان اسيران به کوفه سر مقدّس امام حسين(ع) همراه آنها نبود، تا حضرت زينب(س) با ديدن آن از خود بي‌خود شود. پي نوشت ها : ?. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏??، ص??? ?. قمي، شيخ‌ عباس، منتهي الآمال في تواريخ النبي و الآل ، ج ?، ص ??? ?. محمد صحتي سردرودي، عاشورا پژوهي با رويکردي به تحريف شناسي تاريخ امام حسين(ع)، ص?? ?. علي بن عبدالله بن علي بحراني ستري، قامعه اهل الباطل،قم:انصاريان، ????ق، ص??و??و?? ?. طريحي، فخرالدين بن محمد، المنتخب، ج ?، ص ??? – ???، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، چاپ اول، ????ق. ?. أبو اسحاق اسفرايني، ابراهيم بن محمد، نور العين في مشهد الحسين، ص ?? – ??، تونس، مکتبة المنار، بي‌تا ?. مکارم شيرازي، ناصر، احکام عزادارى، تهيه و تنظيم: دربانى، مهدى، ‏ص ???، قم، مدرسه امام على بن ابي‌طالب(ع)، چاپ دوم‏، ????ش. ??. الامالي، شيخ مفيد، چاپ اول، قم ????، ص??? ??. اقبال الاعمال،دار الکتب الإسلامية، تهران‏، چاپ دوم‏، ????ش، ص??? ??. اللهوف علي قتلي الطفوف، نشر جهان، تهران ????ش، ص??? ??. مجلسي، همان، ص??? ??. قمي، همان ??. مفيد، محمد بن محمد، الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد، ج ‏?، ص ???، قم، کنگره شيخ مفيد، چاپ اول، ????ق؛ دينورى‏، ابو حنيفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقيق: عامر، عبد المنعم، ص ???، قم، منشورات الرضى، ????ش؛ تاريخ الامم و الملوک(تاريخ طبري)، ج ‏?، ص ???. موفق و پيروز باشيد.