سلام وقت شما بخير در اين که اصحاب پيامبر در قرآن مورد تمجيد قرار گرفته اند ، شکي نيست. علاوه بر آيه اي که نوشته ايد ، آيات فراوان ديگر هم به تمجيد و بزرگداشت آنان وارد شده از جمله: و السابقون الاولون من المهاجرين و الانصار و الذين اتبعوهم باحسان رضي الله عنهم و رضوا عنه و اعد لهم جنات تجري من تحتها الانهار خالدين فيها ابدا ذلک الفوز العظيم.(1) لقد تاب الله علي النبي و المهاجرين و الانصار الذين اتبعوه في ساعه العسرة من بعد ما کاد يزيغ قلوب فريق منهم ثم تاب عليهم انه بهم رؤوف رحيم.(2) ان الذين آمنوا و هاجروا و جاهدوا باموالهم و انفسهم في سبيل الله و الذين آووا و نصروا اولئک بعضهم اولياء بعض.(3) در آيات قرآن فقط تمجيد از صحابه نيست. بلکه آيات فراواني هم در توبيخ آنان است از جمله: يا ايها الذين آمنوا ما لکم اذا قيل لکم انفروا في سبيل الله اثاقلتم الي الارض ارضيتم بالحيوه الدنيا من الاخره...الا تنفروا يعذبکم عذابا اليما و يستبدل قوما غيرکم و لاتضروه شيئا و الله علي کل شيء قدير الا تنصروه فقد نصره الله اذ اخرجه الذين کفروا...لو کان عرضا قريبا و سفرا قاصدا لاتبعوک و لکن بعدت عليهم الشقة.(4) بسياري از آيات سوره توبه خطاب به اصحاب رسول خدا است که نفاق داشتند و از فداکاري و جهاد دريغ داشتند . به بهانه هاي مختلف سعي در فرار از جنگ و جهاد داشتند . معلوم مي شود اين گونه نبود که همه اصحاب پيامبر از مهاجر و انصار در درجات بالاي ايمان بوده و هميشه آماده جانفشاني بوده و... سوره فتح از ديگر سوره هايي است که نشان مي دهد بسياري از اصحاب بر پيمان خود استقامت نداشته ، پيمان شکسته و شايستگي قرب خدا را از دست داده ، مستحق نفرين و لعن خدا و عذاب آخرت گشته اند . به اين آيه توجه کنيد: ان الذين يبايعونک انما يبايعون الله يد الله فوق ايديهم فمن نکث فانما ينکث علي نفسه .(5) سوره انفال نشان مي دهد بسياري از اصحاب تابع اوامر ايشان نبودند. به آياتي از اين سوره توجه کنيد: ان فريقا من المؤمنين لکارهون يجادلونک في الحق بعد ما تبين کانما يساقون الي الموت و هم ينظرون. ما کان للنبي ان يکون له اسري ...تريدون عرض الدنيا و الله يريد الاخره لو لا کتاب من الله سبق لمسکم فيما اخذتم عذاب عظيم. آيات سوره نور حکايت دارد که جمعي از اصحاب به زن مؤمني _که ظاهرا از خانواده رسول خدا بوده و آيات هم او را يکي از همسران پيامبر (عايشه يا ماريه ) معرفي مي کند- تهمت فحشا زدند . بسياري نيز بدون اينکه بينه طلب کنند، به نقل اين بهتان و پخش آن همت گماردند . خدا به شدت آنان را توبيخ مي کند و مي فرمايد: لو لا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنالت بانفسهم خيرا و قالوا هذا افک مبين ...و لو لا فضل الله عليکم و رحمته في الدنيا و الاخرة لمسکم فيما افضتم فيه عذاب عظيم و... آيات توبيخ اصحاب بسيار فراوان است که اين ها نمونه اي بود. بنا بر اين اگر آيات فراواني از قرآن در تمجيد از اصحاب است ، آيات فراواني هم در توبيخ آنان است و نشان مي دهد جمعي بوده اند که بر صراط مستقيم پا مي فشرده ، اگر هم لغزشي از آنان سر مي زد ، توبه مي کرده و در صدد اصلاح بر مي آمده اند. اما جمعي هم بوده که گر چه عنوان صحابي داشتند ، ولي از انجام وظيفه سر مي پيچيدند و دنبال منافع دنيوي بودند . منافقانه ادعاي ايمان داشتند . آيات فراواني از قرآن خطاب به منافقان و بي ايماناني است که خود را به عنوان اصحاب رسول خدا جا زده ، ولي در واقع ايمان نداشتند و دنبال فرصت براي ضربه زدن بودند. تعريف و تمجيد قرآن از اصحاب دليل اين نيست که اصحاب تا آخر عمر بر صراط مستقيم ثابت مانده باشند و تا پايان عمر عادل بودند. اصحابي که با ايمان از دنيا رفتند ، کساني بودند که بعد از رسول خدا بر ميثاق هاي خود با خدا و پيامبر پاي فشردند . از دستورهاي خدا و پيامبر سر نپيچيدند . آنان که در زمان پيامبر انسان هاي خوبي بودند ،ولي بعد از ايشان، پيمان شکستند ، پرونده افتخارات خود را با پيمان شکني ختم کردند و عاقبت بخير نشدند . بسيارند امت ها و افرادي که در يک برهه با توجه به اعمال و اعتقادت شان شايسته تمجيد بوده و ستايش شدند، ولي بعد شايستگي را از دست دادند و مستحق لعن و نفرين گرديدند. بني اسرائيل نمونه اين افراد و امت ها هستند . آنان در يک برهه بر ايمان و توحيد و يکتا پرستي پاي فشردند . شکنجه ها و کشتار هاي وحشيانه فرعونيان را تاب آوردند ، ولي از ايمان و توحيد دست نکشيدند. خدا آن قوم را برگزيد و بر جهانيان برتري داد و اين مدال را به گردن شان آويخت: يا بني اسرائيل اذکروا نعمتي التي انعمت عليکم و اني فضلتکم علي العالمين .(6) همين بني اسرائيل وقتي سرکشي و گردن فرازي پيشه کردند و پيامبر کشي پيش گرفتند و از فرامين خدا و رسول رو گرداندند ، مورد لعن و نفرين خدا واقع شدند و اين لعن ابدي نثارشان گرديد: ضربت عليهم الذلة و المسکنه و باءو بغضب من الله ذلک بانهم کانوا يکفرون بايات الله و يقتلون النبيين بغير الحق ذلک بما عصوا و کانوا يعتدون. (7) بنا بر اين نمي توان به طور مطلق معتقد به عدالت صحابه شد . پي نوشت ها 1.توبه(9)،آيه 100. 2. همان، آيه 117. 3.انفال،آيه 72. 4. توبه،آيه 38-42. 5.فتح(48)،آيه 10. 6.بقره(2)،آيه 47. 7.همان،آيه 61. موفق و پيروز باشيد.
نظر خودتان را ارسال کنید