اصالت خانوادگی زن در ازدواج مهم است؟

متن سوال: 
سلام. رسول خدا (ص) مي ‏فرمايند: براي نطفه ‏هاي خود جاي مناسبي انتخاب كنيد، زيرا زنان نظير برادران و خواهران خود فرزند مي ‏آورند. تكليف دختراني كه خود از صفات كمال برخوردار بوده، ولي از نظر خانوادگي و فاميلي موقعيت خوبي ندارند چيست؟

سلام پرسشگر محترم

احاديث و روايات معصومین (ع) در امور مربوط به زندگاني، بيشتر جنبه ارشادي و نصيحتي دارد و از جهت عِلّي و معلولي نمي‏ توان گفت علّت تامه و تأثير گذار حتمي باشند. اگر معصوم (ع) مي ‏فرمايد: هنگام زن گرفتن، به اصل و نسب و ريشه توجه كنيد، به اين دليل است كه اصل و نسب و ريشه هم مقتضی تأثير براي خوبي و بدي دارد. گياهي كه در زمين آباد و خاك مناسبي پرورش پيدا كند و براي سيراب شدن از آب مناسب استفاده كند، موقعيت بهتري نسبت به گياه در زمين و آب نامساعد خواهد داشت.

توضیح این که، رابطه عِلّي و معلولي از بديهيّات جهان وجود است. گر معلولي تابع علت نباشد، جاي تعجب است. انسان‏ ها چون جزئي از جهان هستي هستند، نظام حاكم بر افعال و احوال ايشان، تابع نظام علت و معلول است كه هم از فاعل عاقل تأثير مي‏ گيرد و هم از فاعل قاصر و مجبور؛ يعني هر دو فاعل در حركت و سكون هر موجودي خصوصاً انسان تأثير مستقيم مي‏ گذارد. البته اين تأثير گاهي به نحو مقتضي و گاهي به نحو جزء العلة و گاهي به صورت علت تامه است، كه در دو صورت اول، گريز از آن محال نيست، ولي در جايي كه موجود مجبور و متأثر از علت تامّ باشد، هرگز گريزي از آن نخواهد بود.
اما در مورد سخن و نكته معصوم (ع) كه مي ‏فرمايد: "براي نطفه‏ هاي خود (جاي مناسب) انتخاب كنيد" (1)، اين سخن و سخناني نظير آن به نحو مقتضي بيان شده است و اگر دختري خود از تربيت اسلامي برخوردار باشد و در امور مربوط به زندگاني مواظبت كافي داشته باشد، خداوند او را ياري خواهد كرد و در تربيت اولاد و فرزنداني كه از او به وجود خواهند آمد، معمولاً دچار مشكل نخواهد شد؛ اگر چه اين كار براي او سخت‏ تر از افرادي است كه در خانواده، كمتر دچار مشكل هستند و مثال درخت و گياه در زمين مناسب و شوره زار براي تسريع در تفهيم و تطبيق در مصداق بوده است.
در عين حال عوامل ديگري که در رسيدن به سعادت يا شقاوت نقش دارند مانند محيط اجتماعي و تربيت، رفيق و همدم، مدرسه و محيط آموزشي فراموش  نمي ‏شود. 

احاديث معصوم به طور کلی، قاعده و قانوني را معرفي مي‏ كنند كه اين قاعده و قانون در چارچوب خاصي قابل اجرا است، اما اين قاعده و قانون استثنائاتي هم دارد و هم چنان كه از انسان‏ هاي بد افراد بدي به وجود مي‏ آيند از انسان ‏هاي خوب هم افراد بد به وجود آمده ‏اند كه اولين آن‏ ها قابيل قاتل هابيل فرزند آدم است و از اين قبيل مي ‏شود به پسر نوح پيامبر اشاره كرد و در ميان معصومين نيز جعفر كذاب فرزند امام هادي (ع) نمونه هايي از افرادي هستند كه دچار انحراف شده ‏اند. پس وقتي از پيامبر و يا امام كه اصل و نسبي پاك و طاهر دارند فرزنداني اين گونه به وجود مي‏ آيند، نمي‏ توان قانون اجتناب ‏ناپذير تأثير و ناگزيري از اجراء را بر امور مربوط به بشر پياده كرد.

خوش بختي ‏ها و بدبختي هايي كه در شكم مادر نصيب فرزندان مي‏ شود دو قسم است: بعضي از آن‏ ها به صورت سرنوشت قطعي و قضاء اجتناب ‏ناپذير است و تا پايان عمر با فرزندان خواهد بود مثل ديوانگي و كوري مادرزاد و در اين قبيل موارد، اوضاع رحم علت تامه آن ‏ها است؛ ولي بعضي از بدبختي‏ ها يا خوشبختي‏ هاي جسمي و رواني است كه در رحم مادر به طور زمينه مساعد و قابليت براي فرزند ايجاد مي ‏شود و در واقع اوضاع رحم علت مُعده آن ‏هاست و در اين قبيل موارد، سعادت و شقاوت رحِم مادر سرنوشت قطعي نيست، بلكه ملاك بقا يا محو آن صفات پسنديده يا ناپسند، عوامل تربيتي و وضع محيط مساعد يا نامساعد است. (2)

پس ذكر اين نكات لازم است كه:
پدران پاك دل و با ايمان و مادران عفيف و با فضيلت از نظر وراثت، فرزندان خوب و پاك دل مي ‏آورند. اطفال آنان در رَحِم مادر سعادتمند و خوشبخت ساخته مي‏ شوند. علل و عوامل انحراف موروثي در وجود آنان نيست، ولي نمي ‏توان گفت اين سعادت حتماً تا پايان زندگي خواهد ماند؛ زيرا ممكن است مربي بد و محيط ناپاك، مسير تكامل را عوض كند و سجاياي موروثي و صفات پاك معنوي را به دست فراموشي بسپارد و خلاصه همان فرزندي كه در رَحِم مادر با سعادت و خوشبختي ساخته شده بود، در صف اشقيا و ناپاكان درآيد و منشأ صدها بدبختي فردي و اجتماعي شود و نيز بر عكس بچه ‏اي كه از پدر و مادر بي ايمان و ناپاك دل، به وجود آمده و زمينه‏ هاي بدبختي و شقاوت در مزاج او ايجاد شده است، با تربيت صحيح و محيط پاك و سالم، به راه سعادت برود و پليدي موروثي اش فراموش شود و در صف پاكان و نيكان قرار گيرد. از اين رو رسول اكرم (ص) مي‏ فرمود: "گاهي سعيد، شقي و بدبخت مي ‏شود و گاهي به راه سعادت و خوش بختي مي‏ رود". (3)

پي نوشت‏ها:
1. وسائل الشيعه، ج 14، كتاب نكاح، باب 12، ص 29، حديث 2.
2. فلسفي، كودك از نظر وراثت و تربيت، ص 88.
3. همان.

 

پربازدیدترین ها