با توجه به اینکه خدا همه جا هست چرا باید روبه قبله نماز بخوانیم ؟

سلام وقت شما بخير در آموزه‌هاي قرآن کريم مي‌خوانيم: «به هر طرف که رو کنيد خدا در آن سوي است».[1] «هرکجا باشيد خداوند با شما است».[2] پس حضور خداوند در همه جا مطلب صحيحي است، ولي اين موضوع با نماز خواندن مسلمانان به يک سمت (کعبه) منافاتي ندارد، بلکه انجام اين فريضه الهي به سمت مسجد الحرام، امري است تعبدي و داراي حکمت، که توضيح آن در قالب چند نکته ذکر مي‌شود: 1. در جايي از دستورات ديني گفته نشده است که نماز و برخي از ديگر عبادات بايد به سمت خدا انجام شود، که چنين اشکالي مطرح شود که خدا همه جا هست، پس به هر سمتي مي‌توان نماز خواند، بلکه در احکام و شرايط نماز آمده است که بايد اين عبادت، به سمت قبله (که همان کعبه در مکه است)، اقامه شود. به عبارت ديگر، همان خدايي که فرموده است «به هر طرف رو کنيد خدا در آن سوي است»، همو دستور داده است که به هنگام نماز به طرف مسجدالحرام نماز بخوانيد؛ آن‌جا که مي‌فرمايد: «پس روى خود را به سوى مسجد الحرام کن! و شما [اي مسلمانان] نيز هر کجا باشيد [در نماز] روى خود را به سوى آن بگردانيد».[3] پس اين موضوع، يک حکم تعبدي[4] و از شرايط صحت نماز است؛ همان‌طور که خدا همه زبان‌ها را مي‌داند، ولي بايد نماز را به زبان عربي خواند.[5] 2. گفتني است که خانه کعبه، يادگار بت‌شکن تاريخ، حضرت ابراهيم(ع) بوده و قديمي‌ترين پايگاه توحيد است و توجه چندين‌باره در هر شبانه‌‌روز به آن، يادآور خاطرات توحيدي مي‌باشد.[6] 3. اين‌که تمامي مسلمانان به يک‌سو نماز بخوانند نوعي وحدت و اتحاد را ميان آنان رقم خواهد زد و نقطه مشترک قابل توجهي خواهد بود که مي‌تواند همه را به يک‌سو متوجه سازد. و عکس آن، اگر هر کس به سويي بخواهد نماز بخواند تفرقه‌‌اي نازيبا در ميان مسلمانان به وجود آمده و محتمل است که همين ناهماهنگي،‌ گسست‌هاي ديگري را نيز ميان آنان رقم بزند؛ يعني نمازي که بايد جان‌‌مايه توحيد و عاملي براي هم‌گرايي مسلمانان شود به نحوي عامل تفرقه آنان خواهد بود.[7] به عبارتي، نماز گزاردن به سوي کعبه، همه‌ي انسان‌‌ها را با تمامي اختلافات زماني و مکاني و نيز اختلاف در عقايد و افکار، به يک جهت، متمرکز مي‌کند و اين لطيف‌ترين روحي است که مي‌توان در کالبد بشر دميد و به آنان انسجام بخشيد.[8] 4. داشتن قبله‌‌اي واحد اختصاص به مسلمانان نداشته و ساير اديان نيز چنين بوده‌‌اند. براي مثال بيت المقدس که قبله‌ي نخست مسلمانان محسوب مي‌شود در ابتدا قبله‌ي يهوديان بود؛ از اين‌رو، تا پيش از تغيير قبله از بيت المقدس به سوي کعبه، همواره پيامبر اسلام(ص) را سرزنش مي‌کردند که اگر دين شما بر حق و دين ما باطل است، پس چرا به سوي قبله‌ي ما نماز مي‌گزاريد.[9] [1]. «فَأينَما تُولّوا فَثمَّ وَجهُ الله»؛ بقره، 115. [2]. «هُوَ معَکُم أينَ ما کُنتُم»؛ حديد، 4. [3]. «فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَه...»؛ بقره، 144. [4]. دليل پذيرفتن تعبدي بودن احکام [5]. زبان عربى و عبادت‌ها [6]. ر. ک: مکارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج1، ص 415، تهران، دار الکتب الإسلامية، چاپ اول، 1374ش. [7]. ر. ک: همان. [8]. ر. ک: طباطبائى، سيد محمد حسين، الميزان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 337، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1417ق. [9]. تغيير قبله