بهترین راه تشخیص رویای صادقه

بسم الله الرّحمن الرّحيم
سلام عليکم
خدمت حضرت آيت الله جوادي آملي رسيديم تا پاسخ پرسش خود را از ايشان جويا شويم:


بسم الله الرحمن الرحيم

روياي صادق گاه به تعبير نياز ندارد؛ مانند آنچه حضرت ابراهيم عليه‌السلام در مورد ذبح فرزندش اسماعيل عليه‌السلام مشاهده کرد: «اِنّي اَرَي فِي المَنامِ اَنّي اَذبحُک»؛ اما گروه ديگري از خوابهاي صادق، به تعبير نياز دارد؛ يعني قوه خيال، حقيقتي را صورتگري مي‌کند و معبِّبر بايد اين صورت خيالي را به معناي واقعي برساند.
گاه خوابها همان ساخته‌هاي نفساني است که «اضغاث احلام» خوانده مي‌شود. اضغاث احلام، يعني خوابهاي پريشان که نتيجه و اثر کارهاي روزانه انسان است، بنابراين اگر خوابي که انسان مي‌بيند، مستقيم باشد، مانند آنچه معصوم مي‌بيند، حق و صحيح است، چون باطل در آن فضا راه ندارد و شيطان امکان حضور نمي‌يابد. صدق يا کذب ساير روياها نيز معيارهايي که معبران ماهر در اختيار دارند، قابل تشخيص است.
اما در مورد اين پرسش که اگر کسي پيامبر اکرم صلي‌الله عليه واله وسلم يا ائمه عليهم‌السلام را در خواب ببيند، چگونه بايد بفهمد که خود آنها هستند يا شيطان به صورت آنها در آمده، بايد يادآور شد که در روايتي آمده است: شيطان به صورت معصوم ظاهر نمي‌شود؛ اما مشکل اين است که اغلب ما امامان معصوم عليهم‌السلام را نديده‌ايم و اگر صورتي نوراني در خواب ببينيم که صاحب آن ادعا کند که من امام هستم، چگونه او را بشناسيم؟ از کجا معلوم شيطاني که ادعاي ربوبيت کرده، ادعاي نبوّت و امامت نکند؟!
پس اگر کسي در بيداري يکي از ذوات مقدس معصوم، را ببيند و سپس در خواب، صورتي نوراني مشاهده کند و او را بشناسد، اين خواب صحيح است؛ اما اگر صورتي ناشناس ادعاي امامت کرد، تشخيص آن مشکل است، چون شخص پيش‌تر امام را نديده است و شيطان مي‌تواند با ادعاي دروغ او را بفريبد؛ البته او نمي‌تواند به شکل امام و معصوم درآيد؛ ولي همان گونه که ادعاي ربوبيت کرد، ادعاي امامت هم مي‌کند.

نسيم انديشه، دفتر يکم تنظيم: گروه دين و انديشه – عسگري
توضيح بيشتر:
علم خواب شرح : بنا به حکمت 440نهج البلاغه حضرت علي فرموده که خواب ديدن ها چه بسا تصميم هاي روز را نقش بر آب کرده است که سعدي اين مطلب را اين گونه بيان کرده خواب نوشين بامداد رحيل/ باز دارد پياده را ز سبيل مفهوم عبارات فوق چيست؟ بااين مطالب فوق پس خواب ها يا همان روياي صادقه که انسان مي بيندچه مي شود ؟براي روياي صادقه که از آينده خبر مي دهد آيا زمان و شرايط خواستي دارد و اگر هر وقت خواب آينده را ببينيم به منزله اين است که اين خواب روياي صادقه است ؟ پاسخ: پرسشگر گرامي باسلام و تشکر از ارتباط با اين مرکز. رؤيا و خواب ديدن، هميشه از مسائلى بوده است که فکر افراد عادى و دانشمندان را از جهات مختلفى به خود جلب کرده است. از آيات متعدد قرآن کريم مي توان استفاده کرد که حداقل، پاره‏اى از رؤياها صادقه و انعکاسى از آينده دور يا نزديک مى‏باشد. نظيرخواب حضرت يوسف و خواب عزيز مصر و رؤياى پيغمبر اکرم(ص) و خواب ابراهيم (ع ) . در روايتى از پيامبر مى‏خوانيم :« الرؤيا ثلاثة بشرى من الله و تحزين من الشيطان و الذى يحدث به الانسان نفسه فيراه فى منامه ؛ خواب و رؤيا سه گونه است: گاهى منشأ الهي دارد و بشارتى از جانب خداوند است. گاهي ناشي از القاي شيطان و زمينه ساز غم و اندوه از سوى او است . گاه نيز مسائلى است که انسان در فکر خود مى‏پروراند و به اصطلاح حديث نفس است». يعني آرزوها و دل مشغولي ها و يا بيم و اميد و ميل هاي انسان است که به نمايش گذاشته مي شود. (1) روشن است که خواب هاى شيطانى چيزى نيست که تعبير داشته باشد، اما خواب هاى رحمانى که جنبه بشارت دارد ، بايد خوابى باشد که از حادثه اي در آينده پرده بردارد. خواب و رؤيا بر چند قسم است: 1 - خواب­هاى مربوط به گذشته زندگى و اميال و آرزوها که بخش مهمى از خواب­هاى انسان را تشکيل مي­دهد . 2 - خواب­هاى پريشان و نامفهوم که معلول فعاليت توهم و خيال است(اگر چه ممکن است انگيزه‏هاى روانى داشته باشد). 3 - خواب هائى که مربوط به آينده است و از آن گواهى مى‏دهد. خواب­هاى مربوط به زندگى گذشته و جان گرفتن و تجسم صحنه‏هائى که انسان در طول زندگى خود ديده است، تعبير خاصى ندارند، همچنين خواب­هاى پريشان و به اصطلاح اضغاث احلام که نتيجه افکار پريشان، و همانند افکارى است که انسان در حال تب و هذيان پيدا مي­کند ، تعبير خاصى نسبت به مسائل آينده زندگى نمي­تواند داشته باشد. اما خواب­هاى مربوط به آينده دو گونه است: يکى،خواب­ها صريح و روشن مى‏باشند که به هيچ وجه تعبيرى نمى‏خواهند و بدون کم ترين تفاوتى در آينده دور يا نزديک تحقق مى‏پذيرد. دوم: خواب­هائى است که در عين حکايت از حوادث آينده بر اثر عوامل خاص ذهنى و روحى تغيير شکل يافته و نيازمند به تعبير است. رؤيا از جهت آنچه که انسان در خواب مي بيند و از حيث مقام و مرتبه وجودي انسان که گيرنده و دريافت کننده آن صورت ها مي باشد داراي اقسامي است : 1- خوابي که بسته به نوع مزاج بدني انسان يا خلقيات وي، مستند به اسباب خارجي طبيعي، مزاجي و يا اسباب داخلي يا اخلاقي و روحي انسان مي باشد. مثلا گفته شده کسي که مزاجش گرم است حرکاتش مشوش و مضطرب بوده، خواب او هم پر از اضطراب است. اين خواب آشفته مستند به مزاج بدني خواب بيننده مي باشد يا اگر کسي ، انساني يا کاري را خيلي دوست داشته باشد، آن را در خواب مي بيند و يا نسبت به شخصي بغض و عداوت زياد دارد ، در خواب با او جدال مي کند. اين جدال و آن همراهي ، مستند به خلقيات و ملکات اخلاقي انسان است. 2- خوابي که به حوادث خارج از مسائل و مزاجي و خلقي، مربوط است .در اين نوع خواب نفس انساني از عالم دنيوي گذشته و با توجه به همگوني که با عالم مثال و عقل دارد، با آن دو مرتبط مي گردد . اين نوع خواب گاهي صريح و واضح است و تعبيرش آسان مي باشد مانند خواب حضرت ابراهيم در کشتن فرزندش حضرت اسماعيل . گاهي غيرصريح و روشن است که ارجاع آن خواب به معناي اصلي خود مشکل و سخت است مانند خواب حضرت يوسف (ع ). در مواردي خواب غيرصريح است که از اين نوع خواب به (اضغاث احلام) ياد مي کنند، يعني خواب هاي پريشان و آشفته . خواب­ها از جهات ديگر به اقسام گوناگوني تقسيم مي شود: برخي از رؤياها ناشي از تأثير اسباب و عوامل خارجي مانند گرما و سرما و يا عوامل داخلي مثل مريضي و وضع مزاج و پر بودن معده و ناراحتي هاي روحي و غير آن، روي قوه خيال انسان و در نتيجه درچگونگي رؤيا و خواب مؤثر است. همچنين اخلاق و خصوصيات انساني تأثير زيادي در نوع تخيل دارد مانند اين که کسي يا چيزي و يا کاري را زياد و بيش از حد دوست داشتن . البته اغلب خواب­ها ناشي از تخيلات نفساني است که برآمده از تأثير اسباب و عوامل خارجي يا داخلي است که در حقيقت حاکي از کيفيت عمل و اثر اين اسباب است . -زمان خواب ديدن مثل سرشب يا وسط شب يا آخر شب يا بعد از نماز صبح نيز درچگو نگي رؤيا و صدق و کذب آن تأثير مي گذارد. معمولاً خواب‏هاى صادقه بعد از نيمه‏ شب تا پيش از اذان صبح مى‏باشد . خواب‏هاى بعد از نماز صبح غالبا قابل تعبير نيست، اگر چه با توجه به وضعيت جسمي وروحي متفاوت افراد نمي توان گفت هيچ يک از رؤياهاي بعد از صبح تعبير ندارد . حتى فصل‏هاى سال هم در تعبير خواب تأثير دارد؛ مثلاً فردى در پاييز ببيند که درختان ميوه کرده است، دلالت بر ضرر وى دارد . اگر هنگام بهار همين رؤيا را ببيند، دلالت بر منفعت او دارد. حتى شغل کسي که خواب مى‏بيند ،تأثير دارد ،مثلاً اگر کاسب خواب ببيند کاسه شير مى‏نوشد ، دلالت بر کسب مال دارد؛ ولى اگر دانشجو و طالب علم چنين خوابى ببيند، دلالت بر تحصيل علم دارد و... . ابوبصير از امام صادق‌پرسيد: آيا خواب راست و دروغ هر دو يک منشأ دارد؟ حضرت فرمود: درست است (با اين تفاوت که‌) رؤياي دروغ و خلاف واقع را انسان در آغاز شب که هنگام تسلط (شياطين‌) رانده شده و نابکار است مي‌بيند. اين گونه رؤياها تخيلات آدمي است که دروغ و غير واقعي و بي‌فايده مي‌باشد. اما رؤياي صادق را بعد از گذشت دو سوم شب که فرشتگان فرود مي‌آيند و آن پيش از سحر است مي‌بيند. اين گونه رؤياها راستند و به خواست خدا تحقق مي‌يابند مگر آن که بيننده خواب جنب يا ناپاک خوابيده باشد و خدا را چنان که شايسته است‌، ياد نکرده باشد. در اين صورت رؤيا، مختلف و با درنگ و تأخير تحقق مي‌يابد. 0(2) ‌ بنا بر اين تشخيص اين که چه خوابى صادقه است، کار دشوارى است .علم تعبيرخواب ، علمي افاضي و الهامي است .خداوند به هر کسي به تناسب صفاي باطنش ، تمام يا قسمتي ازآن را افاضه و عنايت مي کند . اگر در مورد خواب و مسائل مربوط به آن به اطلاعات بيش ترى نياز داريد، مى‏توانيد به اين کتاب ها مراجعه کنيد : 1-کتاب معاد و جهان پس از مرگ نوشته آية الله مکارم شيرازى، ص 285 2 خواب و نشان هاي آن، اثر استاد محمد شجاعي، تدوين محمدرضا کاشفي 3-ترجمه ميزان الحکمه ، ج 4،ص1930 (مترجم آقاي شيخي ) معناي روايتي که از امام علي (ع) نقل کرده ايد، اين است که چه بسا شخصي در شب تصميم مي گيرد کاري را در اول صبح انجام دهد اما خوابي مي بيند که در پيش خود تعبير مي کند انجام آن به نفعش نيست از اين رو از انجامش منصرف مي شود. پي‌نوشت‌ها: 1. تفسير الميزان، عربى، ج 10، ص 100؛ ميزان الحکمه، ج 4، ص 16، انتشارات مکتبه الاعلام الاسلامي. 2. روضه کافي ،کليني ،ج 8،ص91،ح 62 ؛مرأه العقول،ج 25،ص250.


منبع: مرکز ملي پاسخگويي به مسائل ديني
انشاءالله عاقبت بخيربشويد.
التماس دعا