خاصیت ذبح اسلامی چیست؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم حليت و حرمت در اسلام روى جهات مختلفى است، گاهى تحريم چيزى به دليل بهداشت و حفظ جسم است، و گاهى به دليل تهذيب روح و زمانى نيز به دليل حفظ حقوق و نظام اجتماع.در مورد ذبح اسلامي نيز علت حليت گوشت، رعايت تمام اين مسائل مي باشد و ذبح اسلامي موحب رعايت بهداشت و امور معنوي و حقوق حيوان و...مي باشد. در زير براي درک بهتر مسئله مقاله ايي را که در اين باره در منابع علمي گسترش يافته را ارائه مي کنيم : وَکُلُواْ مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ حَلاَلاً طَيِّبًا وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِيَ أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ ( مائده 88) از نعمت هاى حلال و پاکيزه اى که خدا روزى شما فرموده ، بخوريد ; و از خدايى که به او ايمان داريد ، پروا کنيد . در دين مبين اسلام در خصوص بدست آوردن غذاي حلال و پاک سفارش بسياري شده و در بسياري از روايات و آيات قرآن نيز به اهميت اين مساله اشاره شده است. تا جايي که مي توان کتاب آسماني قران را کتاب سلامت بشر نيز ناميد. چرا که امروزه براي مسلمانان و بسياري از غير مسلمانان نيز به اثبات رسيده که اين کتاب حاوي دستورات معنوي و بهداشتي بسياري است. شايد جالب توجه باشد که بگوييم در قرآن مجيد علوم جديدي همچون HACCP (سلامت غذا از مزرعه تا سفره) و يا ايزو 9000 که سيستم مديريت کيفيت در صنايع غذايي مي‎باشد مطرح شده است. (استنباط مي‎شود) انجمن اسلامي غذا و مواد غذايي آمريکا (IFANCA) که بر روي گواهي حلال کار مي کند اين گواهي را کاملا متناسب با HACCP معرفي مي کند. HACCPمهم‌ترين سيستم مديريت کيفي صنايع غذايي است. اجزاي اين سيستم نشانگر تمايل مصرف کننده به محصولات سالم و در اصل بيانگر food safety يا سلامت غذا است. اين مساله نيز بوضوح در گواهي يا براند حلال نيز ديده مي شود. همچنين در آياتي از قرآن کريم نيز ( سوره بقره-مومنون- مائده) کسب غذاي حلال توصيه شده است. در نگاهي ديگر موسسه IFANCA گواهي ايزو 9000 را مرتبط با گواهي حلال مي داند. ايزو9000 نيز از ديگر سيستم‎هاي مديريت کيفي صنايع غذايي است که به توليد محصولات با کيفيت پايدار مي پردازد و کد حلال نيز دربرگيرنده چنين مسائلي است. جالب است بدانيد که 1.4 بيليون مسلمان و ميليون‎ها نفر غيرمسلمان در سطح دنيا به دنبال غذايي با گواهي حلال هستند. بالغ بر 9 ميليون مسلمان در شمال آمريکا, 20 ميليون در اروپا, 300 ميليون در آفريقا , 200 ميليون در خاورميانه و بيش از 800 ميليون مسلمان در آسيا خواستار غذايي با کد حلال هستند. فرانسه بزرگترين اقامتگاه انجمن مسلمانان با 4.7 ميليون مسلمان در کشورهاي اروپايي است که بزرگترين ميزان فروش و عرضه مواد غذايي حلال را در حدود 2 تا 4 بيليون دلار در سال 2005 گزارش نموده است. بسياري از شرکت‎هاي بزرگ توليد مواد غذايي نيز در دنيا به توليد محصولات حلال مي پردازند. با اين مقدمه به بررسي روش ذبح اسلامي مي‌پردازيم. در اسلام شرايط ذبح بدين صورت مي باشد : 1- مسلمان بودن ذابح 2- استفاده از چاقوي تيز 3- رو به قبله بودن 4- برش اوداج اربعه 5- ذکر تسميه در صورت رعايت موارد فوق , گوشت حليت پيدا نموده و مصرف آن توسط مسلمانان بلامانع خواهد بود. برخي از موارد ذکر شده در روش اسلامي همچون قرار گرفتن در جهت قبله , مسلمان بودن و ذکر تسميه جنبه معنوي و روحاني دارند و يا اگر واجد دلايل علمي باشد تاکنون بشر موفق به کشف حقايق مرتبط با آن نشده است. اگر چه در علم متافيزيک بيان کلمات خوش و يا صداي زيبا ( اشاره به ذکر بسم الله) سبب آرايش مولکولي خاصي در هوا (و يا آب) مي‎گردد و يا قرار گرفتن حيوان رو به قبله که متاثر از ميدان مغناطيسي زمين مي‎باشد جاي بحث و بررسي بيشتري دارد. آنچه مسلم است ذبح اسلامي و قطع اوداج اربعه که همان ناي, مري و دو رگ شرياني و وريدي اطراف گردن است، بشر امروزي را به بهداشتي بودن اين روش و بدست آوردن گوشت با ضريب سلامت بهتر هدايت کرده است. در ذبح اسلامي شکافي در عرض يک ثانيه بر روي گردن انجام مي شود که با يک چاقوي تيز همه رگ‎هاي گردن قطع شده و با اين عمل خونريزي به سرعت و ناگهاني اتفاق مي‎افتد. در اين حالت به سرعت فشار خون از دست رفته و مغز دچار فقر خون شده و هيچگونه دردي را حيوان احساس نمي کند. در اسلام مستحب است که سر از بدن جدا نشده , و هنگام ذبح تا خارج شدن روح از بدن باقي بماند. اگر طناب نخاعي قطع شود فيبر عصبي که به قلب مي رود ممکن است آسيب ديده و سبب توقف فعاليت قلب گردد. بنابراين ايستايي خون داخل عروق اتفاق مي افتد. از جنبه علمي , هنگامي که برش در قسمت گردن ايجاد مي شود پيام اين برش به سرعت به مغز مخابره شده و مغز بدليل کاهش فشارخون, پيام‎هاي عصبي را از کانال نخاعي (اتصال سر به نخاع) به قلب مي فرستد. در اين حالت قلب با فشار بيشتري به عمل تلمبه‏اي خود ادامه داده تا فشار از دست رفته را جبران کند. به اين سبب خون بيشتري از لاشه خارج شده و بدليل خروج خون بيشتر , گوشتي با ماندگاري طولاني و بهداشتي حاصل مي‎شود. اگر چه غيرمسلمانان نيز به بهداشتي بودن گوشت حلال و با روش ذبح اسلامي پي برده‎اند اما گروهي از فعالان حامي حقوق حيوانات (FAWC) روش ذبح اسلامي را منسوخ شمرده و آن را عامل بيرحمانه اي تلقي مي کنند. ادعاي اين گروه بر اين است که ذبح اسلامي روش دردناک و غير انساني در کشتار دام مي‎باشد. آنها روش هاي بيحسي قبل از کشتار را توصيه مي کنند. دکتر جادي مک آرتور کلارک عضو انجمن FAWC مي‎گويد: ايجاد يک برش در دام , آن هم بدون تحمل درد، کاملاً مضحک است! اما تحقيقات دانشمندان آلماني نشان داده که روش ذبح اسلامي در دنيا , بهترين روش انساني به شمار مي‎آيد و دام متحمل درد کمتري نسبت به روشهاي اروپايي مي‏گردد. کشتار دام در انگليس سالانه در انگلستان 900 ميليون دام به منظور مصرف انساني کشتار مي شوند که اين ميزان کشتار در کمتر از 600 کشتارگاه صورت مي‌گيرد. اعتقاد دولت انگليس در کشتار دام به روش انساني وابسته به بيحسي قبل از کشتار است. ادعاي آنان بر اين اصل استوار است که حيوان بيحس شده هوشياري خود را از دست داده و درد کمتري را در حين کشتار متحمل مي شود. هر چند مطالعات دانشمندان و عقيده متخصصان بسياري چنين عقيده اي را درست نمي داند. گياه خواران حامي حيوانات VIVA اعتقاد دارند که ده ها حيوان از ميليون دام کشتاري به طور ناقص بيحس شده و دوباره هوشياري خود را بدست مي آورد.در حاليکه خون از بدن آنها جاري مي باشد. نکته جالبي که در بيحسي قبل از کشتار نهفته اين است که تنها سبب حمايت پرسنل کشتارگاه مي‎شود. روشهاي بيحسي قبل از کشتار مورد استفاده در انگليس بدين شرح مي باشد : استفاده از تپانچه بيحسي CBP از طريق صدمه به مغز : اين نوع از بيحسي بطور وسيعي در حيوانات مزرعه مورد استفاده قرار مي گيرد. بيهوشي بوسيله نفوذ گلوله به مغز و آسيب هاي مغزي انجام مي گردد. زيان اين روش : اين روش بيحسي بايد توسط افراد ماهر با استفاده از گلوله قوي انجام شود. اگر موقعيت لوله تپانچه درست نباشد حيوان متحمل درد شديد شده و بايد تير دوباره شليک شود يا دام در حين هوشياري و با چاقو ذبح گردد. گزارشات سال 1996 کميسيون دانشمندان اروپايي نشان مي دهد در 5 تا 10 درصد, اين روش دچار خطا است. VIVA اين ميزان را سالانه 230000 گاو در انگلستان ميداند که به روش غلط بيحس مي‎گردند. همچنين اين روش ميزان بيماري جنون گاوي را نيز افزايش مي دهد زيرا عوامل عفوني مغز در اثر شليک گلوله به همه قسمت هاي بدن پخش مي‎شوند. بيحسي الکتريکي محدود به ناحيه سر: گاو, گوسفند, بز و شتر مرغ توسط اين روش بيحس مي شوند. در اين نوع بيحسي يک جفت انبرک الکتريکي در دو طرف سر دام قرار مي‏‎گيرد. جريان الکتريکي سپس از انبرک ها به مغز رسيده و هوشياري دام از دست مي رود. انجمن سلطنتي پيشگيري از رفتار ظالمانه با حيوانات RSPCA اظهار مي‎دارد که در اين روش دام قبل از اين که خون از بدنش جاري شود از بين رفته و مي‎ميرد. VIVA شرح مي دهد که بيحسي ايجاد شده توسط اين روش بين 20 تا 40 ثانيه دوام دارد. در حاليکه مدت زمان بين بيحسي و برش توسط چاقو براي گوسفند 70 ثانيه است.اين گزارش بدين معناست که 5 ميليون گوسفند هوشياري خود را پس از بيحسي الکتريکي بدست مي آورند و قبل از جاري شدن خون از بدن , تلف مي گردند. دکتر هارولد هيلمن معتقد است که اين نوع بيحسي کاملا دردناک است. وي بيان مي دارد که در برخي از کشورها شکنجه يا مرگ زنداني ها با برق انجام مي شود. حيوانات نمي توانند هنگام درد اظهارات خود را بوسيله گريه کردن يا جيغ زدن اعلام دارند. گاهي جريان بالاي الکتريکي موجب فلجي کامل دام نيز مي شود. بيحسي حمام آبي: اين روش بطور گسترده در بيحسي طيور, بوقلمون , غاز و اردک کاربرد دارد. در اين روش پرنده بطور وارونه با پابندي توسط ريل حمل شده و سر پرنده در حمام آب فرو مي رود و مرگ توسط توسط جريان الکتريکي صورت مي‎گيرد. البته اين روش در کشور هاي اسلامي بويژه کشور ما اصلاح شده و استفاده از شوکر ديجيتال سبب بيحسي مي گردد. بنابر اين مشکل ميته شدن اتفاق نمي‎افتد. اما در روشهاي اروپايي چنين مساله‎اي با ولتاژ بالا سبب مرگ طيور پس از خروج از حوضچه مي گردد. معايب اين روش: 1- بيحسي ناقص بويژه در اردک و غاز اتفاق مي افتد. زيرا اين پرندگان هنگام مواجه شدن با آب, سر خود را بالا مي آورند. بنابر اين سر بطور کامل در آب فرو نمي رود. 2- در حاليکه هدف اصلي اين روش در اروپا ايست قلبي است بسياري از پرندگان قبل از کشتار هوشياري خود را بدست مي آورند. 3- تحقيقاتي که توسط دانشمندان انجام شده نشان مي‌دهد پرنده هنگام بيحسي الکتريکي به استنشاق آب مي پردازد که هيچ چاره اي در اين خصوص وجود ندارد. نکته قابل توجه مدفوع نمودن پرنده هنگام بيحسي است. در اين زمان پرنده هنگام استنشاق , آب همراه با مدفوع را وارد ريه ميکند. 4- اين روش براي بوقلمون بيرحمانه است. پابند هايي که بوقلمون را در طي 6 دقيقه آويزان نگه مي‎دارد سبب درد شديد و بد شکلي ساق پا مي شود. بوقلمون همچنين بالها را پايين تر از سر قرار داده و متحمل درد شديد مي شود. بيحسي با گاز: در اين روش پرنده با قرار گرفتن در محفظه اي با گاز دي اکسيد کربن يا آرگون بيحس مي شود. اين روش براي خوک استفاده مي شود. عقيده اسلام در خصوص بيحسي: دانش پژوهان اسلامي در خصوص استفاده از بيحسي پيش از کشتار داراي اختلاف نظر هستند. برخي اعتقاد دارند دامي که بواسطه برش گلو و بدون بيحسي ذبح مي شود. شرعي و حلال است. اتحاديه انجمن هاي اسلامي و سازمان جهاني بهداشت در دسامبر 1985 در شهر جده گرد هم آمده و موافقت نمودند که بيحسي با شوک الکتريکي امکاني فراهم مي‎کند تا دام در آرامش بهتري ذبح گردد. همچنين در اسلام بيحسي با تپانچه بدليل آسيب وارده به مغز و استفاده از گاز نيز منع شده است. قوانين اسلام براي ذبح: ذبح اسلامي دام نعمت بزرگي براي انسان و دام محسوب مي شود. در اين باره پيامبر گرامي اسلام حضرت محمد (ص) مي فرمايند: خداوند در همه چيز مهربان است و در هنگام ذبح نيز مهرباني او پديدار شده و ذبح دام را با تيغ تيز جهت تخفيف درد دستور مي دهد. چاقويي که براي ذبح مورد استفاده قرار مي گيرد بايد تيز باشد و به سرعت اين کار انجام شود. با سرعت رگ‎هاي گردن قطع شده و قطع جريان خون اعصاب مغزي پاسخ دهنده به درد صورت مي گيرد. بنابر اين حيوان احساس درد نمي کند. حرکت و دست و پايي که حيوان پس از برش گلو انجام مي دهد وابسته به درد نيست بلکه وابسته به اتساع و انقباض عضلات است که خونرساني در آنها کاهش يافته است. در دستورات ذبح اسلامي, پيامبر اکرم (ص) مي فرمايند: مسلمان نبايد چاقوي خود را مقابل حيوان تيز کند. همچنين ذبح دام هايي که از يک گونه هستند نيز در مقابل چشمان هم صورت نگيرد. آيا با اين همه سفارش اسلام در خصوص رعايت حقوق حيوانات باز هم قوانين اسلام در خصوص ذبح شرعي بيرحمانه است؟ در اين باره تحقيقات آلمانها در خصوص مقايسه روش ذبح اسلامي و غربي , نتايج شگفت انگيزي را مشخص مي کند. تحقيقات آستانه درد : تحقيقات پروفسور ويلهلم شازل و همکار وي دکتر هزيم در دانشکده دامپزشکي هانوفر آلمان نتايج جالبي بهمراه داشت. در اين کوشش ,آستانه درد و هوشياري در دو روش مرسوم بيحسي با تپانچه و ذبح اسلامي در گوسفند و گوساله بررسي شد. ابتدا چند الکترود بواسطه جراحي در نقاط مختلف جمجمه دام به گونه اي که سبب لمس سطح مغز شود کاشته شد. سپس اجازه بهبودي به دام براي چند هفته داده شد. در ادامه کشتار دام با دو روش ذبح اسلامي و بيحسي پيش از کشتار با تپانچه cbp صورت گرفت. همچنين در طي اين اعمال ذبح و کشتار, آزمايش ثبت آنسفالوگرافي الکتريکي(EEG) و الکتروکارديوگرافي (ECG) در موقعيت‎هاي مختلف مغز و قلب در همه دامها و در طي مراحل ذبح و کشتار بررسي شد. نتايج بدست آمده: الف- ذبح اسلامي 1- دوسوم ابتدايي از زمان ذبح اسلامي بر روي EEG ثبت شده است. هيچ تغييري نسبت به قبل از کشتار در اين نمودار ديده نمي شود.بنابر اين نشان مي دهد که حيوانات هيچ احساس دردي در طي يا بلافاصله پس از برش نشان نمي دهند. 2- در سه ثانيه ثبت EEG يک موقعيت استراحت عميق و بيهوشي ديده مي شود. اين حالت وابسته به کميت وسيع فوران خون از بدن مي باشد. 3- پس از 6 ثانيه ثبت EEG ميزان صفر را نشان مي دهد که هيچ احساس دردي وجود ندارد. 4- پيام مغزي(EEG) به ميزان صفر پايين مي آيد. اما هنوز قلب ضربان دارد و تشنج بدن رخ مي دهد (واکنش فعال در طناب نخاعي) بنابر اين حداکثر ميزان خون از بدن خارج مي شود و گوشتي بهداشتي براي مصرف کننده مهيا مي گردد. ب- روش غربي و بيحسي با تپانچه: 1- حيوان ظاهرا پس از بيحسي هوشياري خود را از دست مي دهد. 2- درد شديدي را EEG بلافاصله پس از بيحسي نشان مي دهد. 3- ضربان قلب حيوان بيحس شده توسط تپانچه در مقايسه با ذبح اسلامي سريعتر متوقف شده و در نتيجه مقدار زيادي از خون داخل گوشت باقي مي ماند. بيماري جنون گاوي: در روش بيحسي قبل از کشتار نه تنها شدت درد وجود دارد بلکه اين راه سبب افزايش نگراني مي گردد. زيرا اين روش عاملي در گسترش بيماري جنون گاوي است که اخيرا بواسطه تحقيقات محققان دانشگاه تگزاس و محققان کانادايي بواسطه روشي به نام بيحسي بادي (انفجار هواي فشرده 150 پوندي با شليک يک اسلحه آهني بداخل مغز گاو) مورد بررسي قرار گرفته است. اين نيروي انفجاري سبب انتشار و پخش بافت مغز مي‎شود. اين اخبار همچنين سبب آشفتگي شد زيرا بافت مغز و نخاع عمده ترين قسمت هاي عفوني در بيماري جنون گاوي هستند و حالت پنير سوئيسي سوراخ دار را در مغز دام بيمار ايجاد مي کنند. نتيجه: بررسي هر دو روش کشتار با پانچه و ذبح اسلامي بوضوح نمايانگر عادلانه بودن قوانين اسلام و رعايت حقوق حيوانات از جانب اسلام مي باشد. در برخي از روشهاي غربي نيز همچون بيحسي با حمام آبي تغييراتي صورت گرفته است. به گونه اي که دام در اين روش قبل از ذبح , تلف نشده و اوداج اربعه قابل برش مي‎باشند که در کشتارگاههاي کشورمان نيز همين روش اصلاح شده انجام مي شود. به هر حال تحقيقات دانشکده هانوفر کاملا ذبح اسلامي و فوايد آن را براي دام بيان نموده است بطوريکه در روش ذبح اسلامي , اطلاعات ثبت شده بر روي پيام مغزي ميزان صفر را نشان مي دهد که بيانگر بي‎دردي حيوان هنگام برش گلو مي‎باشد. در حاليکه هر يک از روشهاي غربي کشتار واجد معايب مربوط به خود مي باشند. همچنين در تحقيق صورت گرفته, پيام‎هاي مغزي حداکثر درد را پس از بيحسي در روش غربي نشان مي‌دهند. موفق و پيروز باشيد.