فلسفه ی تکان دادن دست ها بعد از نماز و به اطراف نگریستن در نماز چیست

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم
تکان دادن دست ها همراه با تکبير گفتن مي باشد و از نظر شرعي تکبيرات سه گانه در آخر نماز عملي واجب نيست بلکه امري مستحب است و وجوب شرعي ندارد. فقها بر اساس روايات ،قايل به استحباب بلند کردن دست به موازي گوش ها در ضمن اداي هر يک از تکبيرات سه گانه هستند و در عين حال اين عمل همواره مستحب بوده و هيچ وجوب شرعي ندارد. نکته ديگر اينکه نگاه کردن به اطراف به همراه تکبيرات جز اعمال مستحب اهل تسنن بوده و شيعه به استحباب آن اعتقادي ندارد.
پس آنچه مورد توصيه روايات و در نتيجه فتواي مراجع محترم تقليد است، اين مي باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همين حالات سه مرتبه الله اکبر هم بگويد» (مضمون تلفيقي از دو حديث، ر.ک: وسائل الشيعه، ج4 باب 14 (ابواب التعقيب) ح1 و 2؛ عروه الوثقي 1/ صلوه، في التعقيب، الاول ...)
الف) علت استحباب چنين رفتاري: يکي از شاگردان حضرت امام صادق، عليه السلام مي گويد: از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيدم به چه علت نمازگزار پس از سلام نماز سه مرتبه تکبير گفته و با هر تکبير دستها را بلند مي کند؟ ايشان پاسخ فرمودند: بدين علت که وقتي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، مکه را فتح نمود، نماز جماعت ظهر را با اصحابش در کنار حجر الاسود اقامه کرد و آنگاه که سلام نماز را داد دستها را بلند کرد و سه مرتبه تکبير گفت و اين دعا را خواند «لا اله الا الله وحده وحده انجز وعده و نصر عبده و اعز جنده و غلب الاحزاب وحده فله الملک و له الحمد يحيي و يميت و هو علي کل شيء قدير» پس رو به يارانش فرموده و خطاب کردند: اين تکبير و اين دعا را پس از هر نماز واجب بخوانيد و ترک نکنيد، که هر کس چنين عملي را پس از سلام نماز انجام دهد شکر واجبي را ادا کرده شکر الهي بابت تقويت اسلام و سپاهيان اسلام.(وسائل الشيعه 4/1030/ ب14 ح2)
ب) حکمت و اسرار عمل مزبور : شايد اين اسرار و رموز در رفتار فوق نهفته باشد:(برداشت و اقتباس آزاد از آداب نماز، مرحوم آيه الله امام خميني (ره)، 377)
1- هر تکبير اذعان يک مرحله از سه نوع توحيد الهي است: توحيد در خالقيت (توحيد افعالي، توحيد ذات خدا، توحيد در اسماء و صفات) و نمازگزار با هر تکبير زبان به اعتراف مي گشايد.
2- اين بلند کردن دستها و نزديک ساختن به گوش، اشاره به طرد و فرا افکندن تعلق خاطر خود به نماز است تا مبادا عجب و خود بيني در قلب او راه يابد.
3- اظهار ذلت، عجز، قصور و تقصير خويش در محضر مقدس حضرت باري تعالي است.

موفق و پيروز باشيد.