معجزه قرآن در چیست؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم در ابتدابايد معنا و حقيقت اعجاز و معجزه و شرايط آن ذکر شود تا ببينيم آيا اين شرايط در قرآن موجود است. حقيقت اعجاز اين است که مدّعي نبوت، عمل خارق العاده‌اي را انجام دهد و ديگران را براي انجام همانند آن دعوت کند اما از آوردن مانند آن عاجز و ناتوان باشند.(1) قيود و شرايط مذکور در قرآن مجيد ديده مي شود، يعني پيامبر اسلام با معجزه قرآن ادعاي نبوت کرد و مردم را به هماوردي (تحدّي) فرا خواند تا جايي که حاضر شد کافران تنها يک سوره بياورند و از تمام جهانيان براي ساختن سوره کمک بگيرند.(2) چهارده قرن است که اين ندا در گوش جهانيان طنين انداز است، ولي کسي نتوانسته است در صحنه مبارزه گام بگذارد يا موفق شود. اعجاز قرآن منحصر در اعجاز لفظي نيست، بلکه جنبه‌هاي متعددي را شامل مي شود. برخي از وجوه اعجاز قرآن 1- اعجاز طريقي: يعني قرآن که معارف والا و معاني بلند و سخنان حکيمانه و دانش‌هاي مختلف در آن جمع شده، توسط شخصي آورده شده که حتي خواندن و نوشتن را نمي دانست. بر اين اساس قران مجيد روي کلمه «امّي» در مورد پيامبر(ص) تکيه کرده و خطاب به پيامبر مي فرمايد: پيش از اين کتابي نمي خواندي و چيزي با دست خود نمي نوشتي تا مايه ترديد و شک گمراهان گردد .(3) 2- اعجاز بياني: شيوه سخن گفتن قرآن طوري است که با آن چه بشر تا کنون شنيده و گفته، تفاوت زياد دارد. هيچ کلامي در زيبايي ظاهر و شيريني بيان به پاي قرآن نمي‌رسد. آنچه علماي ادب از آن به فصاحت و بلاغت تعبير مي کنند، در بالاترين مقياس در قرآن وجود دارد. قرآن داراي سبک خاصي است که نظير آن يافت نمي شود. از اين رو وليد بن مغيره که از بزرگ‌ترين اديبان زمان جاهليت بود، در مورد قرآن گفت: از محمد سخني شنيدم که نه شباهت به گفتار انسان‏ها دارد و نه پريان. گفتار او شيريني خاصي دارد . اما او براي خنثي کردن تأثير قرآن گفت: بگوييد پيامبر ساحر است.(4) نظماهنگ الفاظ و صراحت و قاطعيت، متانت و عفّت بيان معاني، همه نشان دهنده زيبايي و هنر قرآن مجيد است. يک آيه از قرآن، ابن مقفع، اديب معروف را به زانو در آورد و آن آيه يا ارض ابلعي ماءک... (5) مي باشد، زيرا در عين اختصار ماجراي طوفان نوح را با تعبيرات کوتاه و بسيار پر معني شرح مي دهد. به گفته بعضي از محقّقان 23 نکته از صنايع ادبي در همين آيه جمع است.(6) يکي از صاحب نظران مي گويد: يک حرف از قرآن در جايگاهش معجزه است، زيرا آن حرف، کلمه‏اي را که در آن واقع شده نگاه مي دارد و آن کلمه آيه را و آن آيه آيات بسيار را و همين راز اعجاز جاوداني قرآن است.(7) 3- اعجاز معنايي: قرآن از نظر محتوا و معنا نيز معجزه است، چون به شکل بسيار زيبايي مسائل اعتقادي را مطرح کرده و خداوند را به زيباترين وجه توصيف کرده است. همچنين آياتي از قرآن همخوان با قواعد علمي امروز است، مانند جاذبه عمومي، آفرينش جهان، حرکت زمين، حرکت منظومه شمسي، زندگي در کرات ديگر، زوجيت گياهان، زوجيت عمومي و علل نزول باران.(8) اين حقايق در گذشته براي بشر ناشناخته بوده و برخي از موارد همچنان مجهول است. موريس بوکاي در کتاب مقايسه‏اي ميان تورات، انجيل و قرآن و علم پس از تطبيق آيات قرآن با دستاوردهاي علمي مي گويد: چگونه مي توان از تطبيق قرآن با جديدترين فرآورده‏هاي علمي بشر در شگفت فرو نرفت و آن را اعجاز به حساب نياورد؟! جالب آن که در مفاد آيات قرآن کوچک‏ترين اختلافي وجود ندارد و اين يکي ديگر از نشانه‏هاي اعجاز قرآن در بخش اعجاز معنايي است. قرآن مجيد به اين حقيقت اشاره کرده: آيا درباره قرآن نمي‌انديشند که اگر از سوي غير خدا بود، اختلافات فراواني در آن مي يافتيد .(9) گونه‌هاي ديگر اعجاز: 1- اعجاز در پيشگوييهاي تاريخي مانند غلبة روم بر ايران،‏ 2- اعجاز در بيان رخدادهاي تاريخي پيشين. 3- جامع بودن دانش‏هاي مختلف. قرآن کتاب حقوقي يا اخلاقي و يا کلامي و اعتقادي نيست، نيز تاريخي و بلاغي نمي‌باشد و در رشتة خاص علمي نيست اما در عين حال، همه اين دانش‏ها را در خود جمع کرده است. پي نوشت‏ها: 1. جعفر سبحاني، الهيات و معارف اسلامي، ص 262. 2. بقره (2) آيه 23. 3. عنکبوت (29) آيه 48. 4. مجمع البيان، ج 9، ص 387. 5. هود (11) آيه 44. 6. مکارم شيرازي، پيام قرآن، ج 8، ص 122. 7. محمد تقي شريعتي، تفسير نوين، قسمت مقدمه، ص 52. 8. مکارم شيرازي، پيام قرآن، ج 8، ص 190 - 180. 9. نساء (4) آيه 82. موفق و پيروز باشيد.