همزاد

سلام علیکم
چيزي به نام همزاد يا موجود ديگري شبيه انسان كه هميشه همراه او است، وجود ندارد و در نصوص ديني هم از آن خبري نيست. البته برخي كلمه همزاد را در مورد«جن» به كار مي برند. اين استعمال هر چند درست نيست؛ ولي جن وجود واقعي دارد. قرآن مجيد با صراحت تمام به وجود آن گواهي مي دهند و حتي يك سوره به نام اين موجود نام گذاري شده است.(1)
به طور كلي وجود همزاد يا تفكراتي از اين دست، نه با تعاليم ديني مطابقت دارد و نه عقل آن را مي پذيرد؛ تصور اينكه همراه با هر انسان موجود ديگري همشكل و همانند او نيز به وجود مي آيد، بسيار نامعقول است، زيرا در اين صورت لازم است اكثر افراد در طول زندگي با نظاير خود يا دوستان وبستگان شان مواجه شوند، در حالي كه اين گونه نيست. اصولا وجود چنين موجودي در ساختار هدفمند عالم تعريف روشن و هدف معين و درستي ندارد. البته اگر منظور از همزاد به خدمت در آوردن اجنه باشد اين امكان وجود دارد. اما بايد توجه داشت كه اكثريت قريب به اتفاق افرادي كه چنين ادعاهايي مي كنند، افرادي شياد و دروغگو هستند.
اما چنان كه گفتيم جن موجودي حقيقي است و هرچند به طور طبيعي ارتباطي بين انسان و جن وجود ندارد، اما در شرائطي خاص انسان مي تواند و قدرت اين را دارد كه او را به تسخير خود درآورد و از قدرت هاي آنها استفاده نمايد، چنان كه در قرآن تسخير اجنه در مورد حضرت سليمان آمده (2) و از بعضي از روايات استفاده مي شود كه بعضي از افراد هم قدرت اين كار را دارند.(3) اما اين كه اين عمل براي همه افراد ممكن و جايز باشد مقام معظم رهبری می فرمایند:
الف: امّا احضار ارواح و ملائکه و جن، برحسب اختلاف موارد و وسائل و اغراض، احکام مختلفى دارد.
ب: مراجعه مؤمنین به بعضی از کسانی که از طریق تسخیر ارواح و جن اقدام به معالجه می‏کنند، فى‏نفسه اشکال ندارد، مشروط بر اينکه از راه هايى که شرعاً حلال هستند، اقدام شود. (4)
البته تذکر نکته ی دیگری هم بد نیست و آن اینکه در برخي روايات آمده که خداوند متعال به ابليس فرمود:
فرزندى به آدم نمي دهم جز اين که مانندش را به تو دهم، و هر آدمي، هم زاد شيطانى دارد.(5)
در روايتي ديگر آمده که پيامبر(ص) فرمود: چه بسا که هيچ کس نباشند جز آن که همزاد او از جنّ براي او گماشته شده است، گفتند: يا رسول اللَّه آيا براي شما هم هست؟ فرمود: براي من نيز هست، جز اين که خدايم ياريم داده که او تسليم من شده است و جز به نيکى واندارد(و من از او در سلامتم).(6)
منظور پيامبر(ص) در اين روايت بر حذر داشتن ديگران از فتنه هم زاد و وسوسه و اغواى او است، و به ما آگاهى داده که او همراه ما است که تا حد امکان خود را از او نگهداريم.
بنابراين، با توجه به اين که خداوند پيامبران را براي هدايت بشر فرستاده، از طرفي هم شيطان و فرزندانش ساکت و خاموش ننشستند، بلکه کمين نمودند تا فرزندان آدم را به انحراف بکشند، بديهي است شيطان تنها بر آن عدّه از انسان ها مسلّط مي شود که آنان از ياد خدا غافل شوند، از اين رو خداوند در قرآن مي فرمايد: و هر کس از ياد خدا روى‏گردان شود شيطان را به سراغ او مي فرستيم، پس همواره قرين او است!(7)
بنابراين همزاد به معناي عرفي که براي هر فردي همشکل خودش انسان يا جن خلق شده باشد، مبناي ديني ندارد، اما به اين معنا که خداوند با تولد هر فرد به ازاي او شيطاني مي آفريند میتواند مورد بحث قرار گیرد و در بعضی روايات به آن اشاره شده است البته صحت و سقم خود این روایات نیز اموری است که نیاز به پی گیری بیشتری دارد.

منابع
1. سوره جن (72) آيه 1 به بعد.
2. نمل(27) آيه 17-39.
3. مصباح يزدي، محمدتقي، معارف قرآن، نشر موسسه امام خميني(ره)، قم، 1386ش، ص312.
4. اجوبه الاستفتائات سس 1232 و 1233 موجود در:
http://farsi.khamenei.ir/treatise-content?id=106#1232
5. مجلسي، محمد باقر، بحار الأنوار، ج‏60، ص 306، مؤسسة الوفاء، بيروت - لبنان، 1404 ه ق.
6. همان، ص 298.
7. زخرف، 36.