وظایف شرعی و وظایف اخلاقی زن در اسلام؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم سوالي که مطرح کرده ايد، گويا حکايت از وظايف زن نسبت به شوهر دارد که از قرار زير است: الف) وظايف اخلاقي زن نسبت به شوهر: 1- اطاعت از شوهر: اطاعت از شوهر و خود داري از نافرماني او، از وظايف اولي? زن است. شکي نيست که غرض از اطاعت زن، فرمانبرداري او از شوهر است در اموري که مخالف احکام الهي نباشد و هر آنگاه که چنين فرمان و دستوري رسد، وظيفه، تخلف و يا به صورتي فرار از آن است. زيرا در همه حال حکم خداوند متعال بر حکم بشر مقدم است. پيامبر اکرم(ص) مي فرمايند: «اگر سجده کردن براي غير خدا جايز بود، دستور مي دادم تا زن در برابر شوهرش سجده کند.»(1) و در جاي ديگر مي فرمايند:«زني نمي تواند حق خدا را ادا کند مگر اين که حق شوهرش را ادا کند.»(2) 2- خوب شوهر داري: خوب شوهر داري يک هنر است و نياز به ذوق و سليقه و مهارت هاي خاص دارد. سعادت يا شقاوت «خانواده» در دست «زن» است. زن اگر به فن خوب شوهرداري آشنا باشد، مي تواند با انجام وظايفي که خداوند بر عهد? او مقرر فرموده، خانه را به صورت «بهشت برين» درآورد و از شوهر و فرزندان خود، افرادي لايق، پويا، خلّاق و آبرومند بسازد و خانه را محل آسايش و فضيلت و خوشبختي قرار دهد. شوهرداري در اسلام اهميت بسيار زيادي دارد و در همين رابطه امام علي (ع) مي فرمايند: «جهاد زن خوب شوهرداري است.»(3) 3- خوش اخلاقي: زن فهيم و نيک انديش مي داند که تمامي انسان ها شيفت? محبت و دلباخت? جذابيت هاي رواني و کشش هاي نفساني اند. از اين رو هنر او در اين است که با درکي درست از ويژگي هاي اخلاقي، خصيصه هاي شخصيتي و نيازهاي نفساني شوهر، مهرطلبي ها، محبت جويي ها، تشويق پذيري ها، زيبانگري ها و عاقبت انديشي ها را با به کارگيري مطلوب ترين روش ها در مناسب ترين موقعيت ها به شوهر پاسخ گويد و او را دور از دغدغه ها و وسوسه هاي درون، در برابر همه ي کشش ها و محرک هاي بيروني مصون نمايد. زن خوش اخلاق، در زندگي مشترک با همسر خود، زيبايي کلام و جذابيت بيان، زبان تشويق و ترغيب و تأييد و تکريم را سرماي? ارزشمند زندگي خويش مي داند و هيچ فرصتي را براي «ابلاغ پيام» و «ابراز محبت» به شوهر از دست نمي دهد و لذا در تاريکي هم با همسر خويش با زباني لين و آرام، شيرين و پرمعنا، گيرا و آرام بخش و به دور از اضطراب و تنش سخن مي گويد. زن فهيم و لايق با اخلاق درست و رفتار شايسته ي خود، در برخورد با شوهر و فرزندان، در کانون گرم خانواده هميشه شاد و خندان است و مانند «فرشت? رحمت» محيط خانه را سرشار از مهر، عشق، عطوفت، دوستي و آرامش مي نمايد. پيامبر اسلام (ص) مي فرمايند: «هر زني که شوهرش را با زبانش بيازارد، خداوند هيچ کار واجب و مستحبي را از او نمي پذيرد و هيچ کار نيکش را قبول نمي کند تا وقتي که شوهرش را راضي کند.»اگر چه روزها روزه بگيرد و شب ها به عبادت مشغول شود.» (4) او هرگز در برخورد با شوهر و فرزندان، صدا و کلام گيراي خود را با نقّادي و تهديد و تحقير و سرزنش و استهزا نمي آميزد، بلکه زبان حق شناسي و قدرشناسي، شکر و سپاسگزاري از صفات برجست? او در حريم خانواده است. 4-احترام به شوهر: زن آگاه و مهربان به خوبي مي داند که هم? انسان ها ذاتاً محبت پذير و قهرستيزند، هم? انسان ها تکريم پذير و تنبيه گريزند. هر کس به شخصيت خويش علاقه مند است و دوست دارد ديگران به او احترام بگذارند و هر کس که شخصيت او را محترم بشمارد محبوبش واقع مي شود. زن فهميده مي داند که شوهرش آرامش خواه و امنيت طلب مي باشد و دوست دارد در محيطي سرشار از صميميت و صفا زندگي کند. امام صادق (ع) مي فرمايند: «...خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن همسري باد که به شوهرش احترام گذارد و او را آزار نرساند و در تمام مواقع از شوهرش اطاعت کند.»(5) 5-اظهار عشق و علاقه نسبت به شوهر: زن خردمند و شايسته مي داند که شوهرش تشن? محبت و دوستي اوست و دل او به محبت همسرش زنده مي باشد. اگر شوهر بداند که محبوب واقعي زنش نيست، احساس بي کسي، تنهايي و غربت مي کند و هميشه پژمرده، غمگين و ناراحت و مضطرب است. ليکن زن نيک انديش و مهربان، محبت و دوستي خود را نسبت به شوهرش به زبان آورده و عشق و علاقه ي خود را در قالب واژه هاي طيب و زيبا و پر مفهوم عينيت مي بخشد. امام باقر (ع) مي فرمايند: «براي زن هيچ شفاعتي در پيشگاه پروردگارش به انداز? رضايت شوهرش ثمربخش و مفيدتر نيست» (6) 6-استقبال گرم از شوهر: يکي از سنت هاي بسيار نيکوي مسلمانان اين است که هرگاه به يکديگر مي رسند، «سلام» مي کنند، زيرا سلام کردن ايجاد انس، الفت و محبت مي کند، کينه ها و کدورت ها را مي زدايد. بنابراين دو زوجي که نياز به صداقت و صميميت بيشتري دارند، اين دستور الهي را بيشتر بايد رعايت نمايند. 7-تهي? غذاي مناسب: امام صادق(ع) مي فرمايند: «بهترين زنان شما(مسلمين) زني است که خوشبو و خوش دستپخت باشد.» (7) 8- زينت و آرايش براي شوهر. ب) وظايف شرعي زن نسبت به شوهر: 1- عدم خروج از منزل مگر به اذن شوهر؛ 2- زن بايد خود را براى هر لذتى که همسرش مى خواهد تسليم نمايد و بدون عذر شرعى از نزديکى او جلوگيرى نکند؛(8) 3- پاک کردن خود از هر چيزى که باعث دور کردن شوهر از تمتعات جنسى است؛(9) 4- عدم جواز صدقه دادن، نذر کردن مگر به اذن شوهر( از مال شوهر- در نذر و صدقه از مال خودش آزاد هست).(10) - نکت? پاياني: البته توجه داشته باشيد که اين نکاتي که بيان کرديم وظايفي بود که بر عهد? زنان بود، اما در همين زمينه مردها نيز وظايفي نسبت به زنان دارند که نبايد از آن غافل بود. ضمناً براي مطالع? بيشتر در اين زمينه به کتاب هاي: 1- آيين همسرداري، حضرت آيت الله ابراهيم اميني؛ 2- بهشت خانواده، سيد جواد مصطفوي؛ 3- حقوق و وظايف زن در اسلام، عيسي عبده ‌غالب ‌احمد، مترجم: جهانگير ولدبيگي، مراجعه فرماييد. پي نوشت ها: 1. محمد بن يعقوب کليني، فروع کافي، نشر دار الاحياء للتراث العربي، بيروت، بي‌تا. ج5، ص507، ح6. 2. المحدث النوري، مستدرک الوسائل، مؤسسة آل البيت، قم، 1408 ه.ق. ج2، ص552. 3. محمد باقر مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، بيروت، 1404 ه.ق. ج3، ص252. 4. همان، ج103، ص244، ح15. 5. همان، ج103، ص252، ح55. 6. شيخ عباس قمي، سفينه البحار، دار الاسوه الطباعه و النشر،1422ه.ق. ج1، ص561. 7. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسايل الشيعه، دار التراث العربي، بيروت، 1391 ق. ج14، ص15. 8. امـام: تـحـريـر الوسـيـله، کـتـاب نـکـاح، فـصـل فـى النـشـوز، قبل از م 1 و توضيح المسائل، م 2288. و بهجت: توضيح المسائل، مسئله 1897. و فاضل: توضيح المسائل، م 2480. 9. تبريزى: منهاج الصالحين، م 1365. 10. امـام: تـحـريـر الوسـيـله، کـتـاب نـکـاح، فـصـل فـى النـشـوز، قبل از م 1. موفق باشيد. موفق و پيروز باشيد.