مقام حضرت زهرا بالاتر است یا حضرت مریم؟

سلام وقت شما بخير در اين که مريم از زنان برگزيده خدا مي باشد، شکي نيست. در اين که مريم از زنان برگزيده خدا مي باشد، شکي نيست. اما سخن اين است که آيا قرآن دلالت دارد که حضرت مريم برگزيده ترين زن جهان براي هميشه است يا اين که برگزيده بودن و برتري او بر همه زنان تا زمان نزول قرآن را اثبات ميکند و براي اين که بدانيم آيا بعد از نزول قرآن و از زمان پيامبر تا قيام قيامت بانويي در رتبه ايشان يا برتر از ايشان خواهد آمد يا نه؟ بايد از خدا و پيامبر خدا که به امر و اراده خدا بر غيب اشراف دارد، جويا شد. پس بايد پيام قرآن کريم درباره برتري مريم روشن شود. در قرآن آمده: وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلي‏ نِساءِ الْعالَمِينَ (1) و (به ياد آوريد) هنگامي را که فرشتگان گفتند: اي مريم! خدا تو را برگزيده و پاک ساخته و بر تمام زنان جهان، برتري داده است. بايد توجه داشت که منظور از برتري و فضيلت حضرت مريم(س) در آيه مذکور اين نيست که ايشان در تمام فضائل و کمالات و جهات انساني بر همه زنان عالم حتي فاطمه زهرا برتري دارد. بلکه منظور از اين برتري جهت خاصي است که حضرت مريم(س) را از سائر زنان ممتاز کرده است. براي روشن شدن اين مطلب از خود آيه شريفه کمک مي‏گيريم. در آيه ياد شده کلمه اصطفاء دو بار تکرار شده است. در فراز (( إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ )) به يک نوع انتخاب اشاره مي‏کند بدون اينکه مسئله برتري آن حضرت را مطرح نمايد. و اين قسمت از آيه صرفا اصطفاء و انتخاب نفس خود مريم(س) را در فضائل و تقوا بيان مي‏کند، و برتري ايشان نسبت به سائر زنان لحاظ نگرديده است. ودر فراز (( وَ اصْطَفاکِ عَلي‏ نِساءِ الْعالَمِينَ))، گرچه برتري حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم آمده است؛ حال بايد روشن شود منظور از اين برتري چيست؟آيا برتري ايشان بر زنان عالم بهصورت مطلق است يا مقيّد مي‏باشد، با اين معنا که در چه جهت برتري دارد در تمام جهات و فضائل انساني يا در يک جهت خاص که مخصوص ايشان مي‏باشد. آنچه مي‏توان گفت اين است که حضرت مريم در يک جهت خاص نسبت به تمام زنان عالم برتري دارد. و آن جهت برتري اين است که ايشان بدون داشتن همسر به طور معجزه‏ آسا و خرق عادت فرزند آورد. پس برتري ايشان در قسمت اخير آيه نسبي است و به طور مطلق نمي‏باشد. و از نظر دستور زبان عرب نيز اگر کلمه اصطفا با علي متعددي شود معناي تقدم را مي‏دهد نه مطلق اصطفاء و برتري، (2) يعني حضرت مريم به خاطر صلاحيت‏ها و ويژگي‏هائي که داشته است اين برتري و تقدم را بر زنان عصر و زمانه‏اش پيدا کرده که او به عنوان مادر حضرت عيسي برگزيده شده است. بعد از روشن شدن معناي برتري حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم، حال بايد گفت زني که در فضائل و کمالات معنوي و طهارت و تقوا، يگانه زنان است و نسبت به همه زنان عالم از اولين و آخرين برتري دارد عصمت کبري فاطمه زهرا(ع) است.(3) و از امام صادق(ع) در مورد فرمايش رسول خدا سؤال شده که فاطمه سرآمد زنان عالم است يا سرآمد زنان عصر خويش مي‏باشد؛ آن حضرت پاسخ دادند آنکه سرآمد زنان عصر خويش بود مريم(س) بود. اما فاطمه(س) سرآمد همه زنان عالم از اولين تا آخرين است، (4) بنابر اين مسئله برتري حضرت فاطمه(س) نسبت به زنان عالم وحتي مريم(س) مستند به روايات متعدد است که در احاديث رسول گرامي(ص) و ائمه(ع) آمده است. حضرت زهرا کسي است که خداوند در شأن او، پدر، شوهر و فرزندانش آيه تطهير را نازل کرده و او را در آيه مباهله شريک در رسالت شمرده و تنها مصداق نسائنا معرفي کرده و پيامبر هم در تفسير اين آيات، او را از خود و پاره تن خود خوانده است. پس همان طور که خود رسول خدا افضل برگزيدگان به طور مطلق است، پاره تنش نيز که با او در تطهير و مباهله و... شريک است، افضل برگزيدگان مي باشد. پس افضل بودن حضرت زهرا با استناد به خود آيات قرآن و روايات مؤيد آيات است. روايات هم در مقام بيان و تفسير آيات است. روايات پيامبر بر افضليت حضرت زهرا هم فراوان است و در کتب معتبر شيعه و سني وارد شده و عالمان معتبر بدانها استناد کرده اند. از جمله اين روايات: فاطمه بضعه مني؛ (5) فاطمه پاره تن من است . رسول خدا خطاب به ايشان فرمود: يا فاطمة إما ترضين ان تکوني سيدة نساء العالمين؛(6) وقتي حضرت پرسيد پس مريم چه مي شود؟ جواب داد: او سيد زنان عالم خودش (امت هاي قبل از اسلام) بود . امام علي هم بر بالاي مزار فاطمه خطاب به رسول خدا فرمود: قل يا رسول الله عن صفيتک صبري وعفا عن سيدة نساء العالمين تجلدي؛(7) اي رسول خدا! از تحمل فراق برگزيده ات صبرم کم شده و چشم پوشيدن از فقدان سيده زنان دو جهان برايم مقدور نيست! . روايات در اثبات برتري مطلق حضرت زهرا از زنان جهان در دنيا و آخرت بسيار است که به بيان هاي مختلف در کتب معتبر شيعه و سني وارد شده و با توجه به آنها همه عالمان شيعه و کثيري از عالمان اهل سنت، ايشان را برگزيده زنان جهان و افضل از زهراي بتول مي دانند. آلوسي بغدادي از مفسران به نام اهل سنت مي نويسد: عقيده من اين است که فاطمه بتول افضل زنان گذشته و آينده است؛ زيرا علاوه بر جهات ديگر، او پاره تن رسول خداست. (8) لازم به توجه است که آيات قرآني بدون در نظر گرفتن توضيح و تبيين رسول خدا(ص) نه تنها هدايتگر نخواهند بود بلکه ممکن است گمراه کننده باشند. از اين جا است که حکمت وجود انبياء و پيامبر(ص) مشخص شده و دقيقا اين موضوع يکي از موضوعات اختلافي ميان صحابه بوده است. چه اينکه برخي در مقابل سخنان پيامبر(ص) شعار «کفانا کتاب الله» را سر داده و مانع از بيان مواضع و سخنان پيامبر(ص) شدند. پي نوشت ها: پي نوشت ها: 1. آل عمران(3) آيه 42. 2. علامه طباطبايي، الميزان، نشر جامعه مدرسين قم، ج 3، ص 205. 3. طبري، دلايل الامامه، نشر موسسه البعثه تهران، 1413ش، ص81. 4. مجلسي، بحارالانوار، انتشارات المکتبة الاسلاميه، ج 43، ص21. 5. الخزاز القمي، کفايه الاثر، قم: خيام، 1401 ق، ص 37-38؛ احمد بن حنبل، مسند، بيروت: دار صادر، بي تا، ج 4، ص 5 و.... 6. ابي داود، مسند، بيروت: دار المعرفه، بي تا، ص 197. 7. کليني، کافي، تهران: اسلاميه، 1363ش، ج1، ص 459. 8. آلوسي بغدادي، روح المعاني، بيروت: دار الکتب العلميه، 1415 ق، ج2، ص 150.