نگاه اسلام به عید نوروز چگونه می باشد؟

سلام اسلام به طور کلي با سنت هايي که عقلاني و حسنه مي باشند، هيچ مخالفتي نداشته و آنها را نفي نمي کند. حضرت علي (ع) هنگامي که مالک اشتر را به منطقه مصر اعزام مي کند، به او توصيه مي کند که در مقابل سنت هاي آن منطقه اين گونه موضع گيري کند: «وَ لَا تَنْقُضْ سُنَّةً صَالِحَةً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ اجْتَمَعَتْ بِهَا الْأُلْفَةُ وَ صَلَحَتْ عَلَيْهَا الرَّعِيَّةُ وَ لَا تُحْدِثَنَّ سُنَّةً تَضُرُّ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ مَاضِي تِلْکَ السُّنَنِ فَيَکُونَ الْأَجْرُ لِمَنْ سَنَّهَا وَ الْوِزْرُ عَلَيْکَ بِمَا نَقَضْتَ مِنْهَا[?] و آداب پسنديده ‏اى را که بزرگان اين امّت به آن عمل کردند، و ملّت اسلام با آن پيوند خورده، و رعيّت با آن اصلاح شدند، بر هم مزن، و آدابى که به سنّت‏هاى خوب گذشته زيان وارد مى ‏کند، پديد نياور» اما اگر سنتي با معيارها و موازين عقلاني ناسازگار باشد، اسلام انسان را به تفکر دعوت مي کند، که ميزان ها و معيارهاي پوچ و بيهوده را ملاک قرار ندهد و تنها آن چيزي را بپذيرد که عاقلانه باشد: «قالُوا حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ * يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا عَلَيْکُمْ أَنْفُسَکُمْ[مائده/???-???] مى ‏گويند: «آنچه از پدران خود يافته ‏ايم، ما را بس است!» آيا اگر پدران آنها چيزى نمى ‏دانستند، و هدايت نيافته بودند (باز از آنها پيروى مى‏ کنند)؟! * اى کسانى که ايمان آورده ‏ايد! مراقب خود باشيد!» بنابراين اگر سنتي واجد مولفه هاي عقلاني و مثبت باشد، نه تنها نبايد با آن مخالفت کرد، بلکه به فرمايش حضرت علي (ع) بايد از احداث عواملي که به آن آسيب مي رساند نيز دوري کرد. از همين رو، ماهيت اعياد نوروز، اگر شاد کردن دل مومنان، صله رحم و ... باشد، قطعا از نظر اسلام مورد تائيد است: «در نوروز، هديه اى خدمت امام على عليه السلام آوردند. حضرت پرسيد : اين چيست؟ عرض کردند : اى امير المؤمنين! امروز نوروز است. امام عليه السلام فرمود : هر روزمان را نوروز کنيد!»[?] البته بايد هميشه معيارها را به صورت جدي مدنظر قرار داشته باشيم و سعي کنيم اصل و اساس را بر همان فاکتورهاي مثبت قرار دهيم. از همين رو، اسلام براي نوروز آدابي قرار داده است: «امام صادق عليه السلام : چون نوروز فرا رسد، بدن خود را بشوى و پاکيزه ترين جامه هايت را بپوش و با خوش بوترين عطرها خودت را معطّر کن و در آن روز روزه دار باش.»[?] از سويي نيز بايد توجه داشته باشيم که درباره نوروز اخبار متعارضي نيز داريم که تقيه در برابر حکام جور (که ايرانيان در دربار آنها موثر بوده اند)، و انگيزه جعل حديث در دعواهاي شعوبيگري و مقابله با آن و ... مي تواند منشا اين اخبار متعارض باشد. و کسي که معيارها و ضابطه کلي ذکر شده در پيش را مد نظر قرار داشته باشد، اين اخبار متعارض او را دچار ابهام نمي کند. در اين جا دو نمونه از اين اخبار متعارض درباره نوروز را ذکر مي کنيم: به نقل از معلّى بن خنيس ـ : در روز نوروز خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم حضرت فرمود : آيا مى دانى امروز چه روزى است؟ عرض کردم : فدايت شوم، اين روزى است که ايرانيان آن را گرامى مى دارند و در آن به يکديگر هديه مى دهند. امام فرمود : سوگند به آن خانه کهن که در مکّه است، جز اين نيست که اين يک ريشه کهن دارد، من برايت توضيح مى دهم تا آن را بدانى... اى معلّى! روز نوروز، همان روزى است که خداوند در آن از بندگان پيمان گرفت که او را بپرستند و هيچ انبازى برايش نياورند و به فرستادگان و حجتهاى او و به امامان عليهم السلام ايمان بياورند. نوروز نخستين روزى است که خورشيد در آن طلوع کرد... هيچ نوروزى نيست مگر اين که ما در آن روز منتظر فرج هستيم؛ زيرا نوروز از روزهاى ما و شيعيان ماست. ايرانيان آن را حفظ کردند و شما آن را از دست نهاديد... نوروز نخستين روز از سال ايرانيان است... .[?] نقل شده است که منصور از موسى بن جعفر عليه السلام تقاضا کرد که در روز نوروز در خانه بنشيند، تا مردم براى تبريک گويى پيش ايشان روند و هدايايى را که برايش مى برند نيز بپذيرد. امام عليه السلام فرمود : من در اخبار جدّم پيامبر خدا صلى الله عليه و آله جستجو کردم، اما براى اين روز خبرى پيدا نکردم. نوروز سنّت ايرانيان است و اسلام آن را منسوخ کرده است. پناه به خدا از اين که چيزى را زنده کنيم که اسلام از بين برده است. منصور گفت : ما اين کار را فقط براى خاطر نظاميان مى کنيم. بنا بر اين، تو را به خداى بزرگ سوگند مى دهم که جلوس کنى و حضرت پذيرفت و جلوس کرد... .[?] [?]. نهج البلاغه، نامه ??. [?]. کتاب من لا يحضره الفقيه: 3/300/4073. [?]. وسائل الشيعة: 7/346/1. [?]. بحار الأنوار: 59/92/1. [?]. بحار الأنوار: 59/100/2 و 48/108/9. موفق باشيد.