روش شناخت ائمه دوازده گانه شیعه چیست؟

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
راهي که براي اثبات شيعه دوازده امامي گفتيد طريق خوبي است. اما کافي نمي باشد. علاوه بر رد و ابطال گروه هاي ديگر بايد در صدد اثبات آموزه هاي شيعه دوازده امامي نيز بر آمد چرا که با نفي ديگران حتما ادعاي مورد نظر ما اثبات نمي شود.
براي درک حقايق عموماً و شناخت آموزه‌هاي ديني و معارف اعتقادي خصوصاً دو راه داريم، يک راه اين است که حقايق ديني و غير ديني را از طريق عقل و استدلال عقلي درک نمايم و به آن برسيم.
اصل ضرورت امام بعد از پيامبر به عنوان خليفه و جانشين پيامبر از طريق عقل ثابت مي‌شود. چون عقل همان طور که ضرورت وجود پيامبر را حکم مي‌کند، ضرورت وجود امام معصوم را بعد از پيامبر اثبات مي‌نمايد و مورد آن تنها در مورد امام اول حضرت علي (ع) صادق نيست. بلکه مربوط به اصل امامت است و تمامي ائمه را شامل مي شود، اما اموري ديگر مثل اينکه ائمه چه کساني‌اند و اسامي آنها چيست، کار عقل نمي باشد و بايد از طريق آموزه‌هاي وحياني بيان شود که راه ديگري براي درک حقايق ديني و غير ديني است. آنگونه که نوشته ايد به نبوت حضرت رسول ايمان داريد. لذا قرآن نيز به عنوان معجزه جاودانه ايشان مي تواند مبناي معرفتي براي درک مسايل امامت باشد. در قرآن کريم نيز اصل امامت و هم فردي که شايستگي اين مقام را دارد مشخص شده است. در آيه ولايت مي فرمايد: « انما وليکم الله و رسوله والذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزکاة و هم راکعون »(1) در آيات متعدد ديگر نيز به اين اصل پرداخته شده است که در اين مجال فرصت پرداختن به آن ها نيست.
يکي ديگر از راه‌هاي شناخت امام، معرفي از جانب پيامبر و امام پيشين است. اگر حضرت رسول را پيامبر خدا و حضرت علي (ع) را هم امام مي دانيد مي توان از سخنان آنها در نصب امامان بعد از خود و نام آنها مطلع شد. در روايات معتبر اسامي و تعداد ائمه به روشني بيان شده است. رسول خدا (ص) فرمود:
«وصي و خليفه بعد از من علي بن ابي طالب، بعد از او دو نواده‌ام حسن و حسين است که بعد از حسين نُه نفر از صُلب حسين امام هستند، که نام آنان عبارتند از: علي، بعد از او فرزندش محمد، بعد از او فرزندش جعفر، بعد از او فرزندش فرزندش موسى، بعد از او فرزندش علي، بعد از او فرزندش محمد، بعد از او فرزندش علي، بعد از او فرزندش حسن، بعد از او فرزندش حجت بن الحسن، اين دوازده نفر امامان بعد از من هستند». (2)
راه ديگر ظهور برخي کرامات از امامان راستين است که اين کرامات از افراد ديگر و انسان هاي عادي سر نمي‌زند. دانش گسترده امامان و آشنايي و آگاهي آن‌ها از اسرار الهي و بيان حقايقي که بر مردم عادي پوشيده است، نشانه‌اي ديگر بر حقانيت و درستي امام مي باشد. مجموعه سيره و سنت ها و روش‌ زندگي و سخنان و حکمت‌هايي که امامان را از افراد عادي برتر مي‌نمايد، نيز به عنوان جمع قرائن و شواهد بر حقانيت امام و پيشواي راستين به کار مي‌رود.
اما در مورد روش پيشنهادي شما؛ توجه داشته باشيد که تمام فرقه هاي شيعي (غير از شيعه اثناعشري ) هر يک در يکي از اصول عتقادي دچار مشکلاتي هستند، خصوصا در بحث امامت و حجت الهي که همه آنها بغير از اماميه اين قاعده کلي و اصلي عقلي که دلالت بر لزوم امام معصوم در همه دورانها دارد را نمي توانند جامه عمل بپوشانند.(اثبات اين مساله در بالا اشاره شد) بنابراين از اين اصول کلي دين که عقلي نيز مي باشند مي توان حقانيت شيعه دوازده امامي را ثابت کرد زماني که اين حقانيت ثابت شد براي دريافت ساير معارف نقلي به بزرگان و علما اين گروه بعنوان مطلعين و آگاهان از باب رجوع جاهل به متخصص مراجعه بايد کرد. براي مطالعه بيشتر رجوع کنيد به :
1. فرق و مذاهب اسلامي نوشته استاد رباني گلپايگاني؛
2. آشنايي با فرق اسلامي نوشته دکتر رضا برنجکار؛
3. تاريخ عقايد و مذاهب شيعه نوشته دکتر محمدجواد شکور؛
4. فرهنگ فرق اسلامي، نوشته دکتر محمدجواد شکور.

پي‌نوشت‌ها:
1. مائده (5) آيه 55 .
2. مجلسي، محمدباقر، بحار الانوار، موسسه الوفاء، بيروت، 1404ه.ق، ج36 ،ص 282، حديث 106.