راه های تقویت اراده چیست؟

باعرض سلام و تشکر از سوال خوب شما
تقويت اراده:
در تقويت اراده عوامل متعدّدي تأثير گزار هستند که بايد رعايت شده و با عواملي که موجب ضعف اراده مي‏شود مبارزه گردد:
1- اصل مقاومت:
اولين اصلي که بايد رعايت شود، اصل مقاومت است که روان شناسان از آن به عنوان اصل تسليم ناپذيري ياد مي‏کنند. معناي اصل مقاومت آن است که انسان در برابر شکست‏ها و ناکامي‏ها مقاومت کند؛ زيرا برخي از شکست‏ها زمينه پيروزي‏هاي بزرگ را فراهم مي‏کند. يکي از نويسندگان مي‏نويسد: هرگاه برايتان مسئله‏اي پيش مي‏ايد که به نظر بسيار مشکل، نا اميد کننده و غير قابل حل مي‏رسد، آنچه شما را تا حصول پيروزي ياري خواهد کرد، اصل تسليم ناپذيري است.(1)
2- اميد داشتن:
دومين اصلي که نقش بنيادي در تقويت اراده دارد، اميدواري است. انسان بايد در زندگي با اميد زندگي نمايد. يأس و نا اميدي انسان را از رسيدن به هدف باز داشته و روند زندگي را دچار مشکل مي‏کند. آن دسته از بزرگان که قله‏هاي موفقيت را کسب نمودند، اميد به زندگي داشتند. از سوي ديگر برخي که در زندگي موفق نبودند، معمولاً نا اميد بوده و يأس در زندگي آن‏ها حکومت مي‏کرده است. فيلس سيمولک مي‏نويسد: به کار بردن و نگارش کلمات منفي، ويرانگر و مخرّب است. اين کلمات قفل هايي هستند که بر درهاي وروديِ هر راه حلي زده مي‏شود تا ما را براي شکست آماده کند. بر عکس کلمه آري هيجان مي‏آورد و تحرک مي‏بخشد... .(2)
3- مبارزه با عادت ناپسند:
يکي از عوامل مهم تقويت اراده، مبارزه با عادت‏هاي بد و ناپسند است؛ از اين رو بايد سعي شود با هواهاي نفساني (که انسان را به اعمال ناپسند مي‏کشاند) مبارزه شده و از عادات ناپسند جلوگيري گردد.
ويليام جيمز روان‏شناس معروف مي‏گويد: يک نه گفتن به عادت بد موجب مي‏شود شخص براي مدّتي تجديد قوا کند و بدين وسيله ضعف اراده خود را به تدريج بر طرف سازد .(3)
در اسلام نيز به مبارزه عليه هواهاي نفساني که زمينه‏هاي عادت بد را فراهم مي‏کند سفارش شده است: الشّديد من غلب نفسه؛(4) کسي قوي و با اراده است که بر هواي نفس خود چيره شود .
4- تلقين به داشتن اراده قوي‏
يکي از عوامل مهم تقويت اراده، تلقين کردن است که انسان اراده قوي دارد. انسان بايد اين گونه باور داشته باشد که من مي‏توانم بر مشکلات پيروز شوم. من مي‏توانم در امتحان موفق شوم. من اراده قوي و پولادين دارم .
در اين خصوص سخني از ناپلئون شنيدني است: بايد کلمه نمي‏شود از قاموس زندگي و از لغت محو گردد و از شنيدن واژه‏هاي نمي‏شود، نمي‏توانم و نمي‏دانستم (نبايد استفاده کرد)... .(5)
5- داشتن هدف روشن:
متأسفانه آن عدّه که دچار ضعف اراده مي‏شوند و از فعاليت‏هاي موفقيّت‏آميز دست بر مي‏دارند، آناني هستند که هدف معيّن و تعريف شده ندارند. اينان فعاليت‏هاي خويش را نيمه کاره رها مي‏کنند. براي تقويت اراده بايد اهداف معيّن داشت.
6- تمرين تمرکز حواس:
تمرين تمرکز حواس يکي از راه‏هاي تقويت اراده است. براي تمرکز حواس بايد نظم و انضباط در همه امور زندگي ايجاد کرده و با برنامه ريزي فعاليت‏هاي خويش را پيش برد.
7- انجام وظايف الهي:
يکي از عوامل مهم تقويت اراده، انجام وظايف الهي و حاضر دانستن خداوند در همه صحنه‏هاي زندگي است. نماز را اوّل وقت خواندن، مقررّات الهي را رعايت نمودن، اجتناب از گناه، هر کدام مهم‏ترين عامل تقويت اراده به شمار مي‏آيد. کسي که روزه مي‏گيرد؛ در واقع با تمام هوس‏ها و رذايل اخلاقي مبارزه مي‏کند. کسي که به عبادت خداوند مي‏پردازد، آرامش رواني پيدا مي‏کند. آرامش رواني مؤثرترين عامل تقويت اراده است. يکي از بزرگان مي‏گويد: خداوند بزرگترين گنج آرامش من است. من ديگر شتاب نخواهم کرد. او به من فرمان داده است که گاهي بايستم و آرام باشم... .(6)
8- اعتماد به نفس:
خودباوري و اعتماد به نفس نيز عامل مهم تقويت اراده است. اگر انسان استعداد و قابليت‏هاي خويش را بشناسد و باور کند که توان انجام خيلي از چيزها را دارد، در تصميم‏گيري خويش دچار مشکل نمي‏شود.
9- بهره‏گيري از سرگذشت انسان‏هاي با اراده:
خواندن سرگذشت انسان‏هاي با اراده، عامل تعيين کننده‏اي در تقويت اراده است.
خواندن زندگي نامه انسان‏هاي با اراده موجب مي‏شود که انسان در برابر عواملي که موجب ضعف اراده مي‏شود، مقاومت نموده و عوامل تقويت اراده را تجربه کند، مثلاً يکي از عوامل موفقيت پشتکار است.
علامه اميني (ره) صاحب کتاب ارزشمند الغدير جهت تدوين اين کتاب به کشورهاي مختلف سفر کرد. يکي از سفرهاي وي به هندوستان حدود شش ماه طول کشيد. پس از بازگشت از هند پرسيدند: هواي هندوستان چگونه بود؟ وي پس از اندکي تفکر پاسخ داد: من به دليل اين که همواره سرگرم مطالعه بودم، نفهميدم هواي آن جا در اين مدّت چگونه بود!
براي تقويت اراده عوامل ديگر مانند ورزش، تفريحات سالم، تقويت بدن با رعايت رژيم غذايي و... نيز تأثير گذار است.
پي نوشت‏ها:
1. وجيهه آذرمي، معجزه اراده، ص 15.
2. همان، ص 17 - 18.
3. راز کاميابي‏ها، ص 149.
4. وسائل الشيعه، ج 11، ص 123.
5. جعفر سبحاني، راز موفقيت مردان بزرگ، ص 99.
6. معجزه اراده، ص 46.
معرفي کتاب:1-اعتمادبه نفس،حورائي 2-راههاي غلبه برنگرانيها،امامي 3-اخلاق عملي،مهدوي کني.
موفق و پيروز باشيد.