تغییر دین از نظر اسلام چه حکمی دارد؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم
دين اسلام فطري است. اگر فردي به اصول و فروع اسلام آشنا باشد و حالت انکار نداشته باشد، به صورت طبيعي و معمولي به آن ايمان مي‏آورد. قرآن مي‏گويد: لا اکراه في الدين؛ در پذيرش عقيده اکراه نيست . اصولاً عقيده با اکراه سازگار نيست. اين سخن درستي است، ولي نبايد از اين گزاره، تفسير ناروا نمود و گفت: هر که هرگونه دلش بخواهد، آزاد است تا عقايد ديگران را به بازي بگيرد، بلکه قرآن به دنبال سخن مذکور مي‏گويد: قد تبيّن الرشد من الغي؛ راه راست از راه‏هاي انحرافي و نادرست روشن است .(1) يعني وقتي راه رشد و حقيقت آشکار است، دليلي براي اکراه و اجبار وجود ندارد، زيرا عقل سليم بدون داشتن انکار و عناد آن را پذيرا است. بنابراين، انسان حق ندارد از آزادي سوءاستفاده کند و به بهانه آزادي، اعتقادات جامعه را به باد مسخره بگيرد و امنيت فکري و فرهنگي اجتماع را متزلزل و مختل نمايد.
اين سخن نيز مورد پذيرش عقل و عرف است.
حال اگر فردي در خانواده مسلمان تشخيص داد که دين اسلام بر حق نيست، مي‏تواند دين ديگر را انتخاب کند، اما در جامعه‏اي که براساس اعتقادات و باورهاي ديني، قوانين، رفتارهاي اجتماعي و فردي، اميال و آرزوهاي انسان‏ها ارزش‏هاي اخلاقي شکل گرفته که هر يک از اين موارد کارکردهاي بسياري در زندگي فردي و اجتماعي دارد، حق ندارد در برابر دين و اعتقادات موضع‏گيري نموده و درصدد تخريب آنها باشد، زيرا آثار نامطلوب در زندگي فردي و اجتماعي ايجاد خواهد کرد و باعث تزلزل ارکان اجتماعي خواهد شد، بنابراين ارتداد از اين جهت که افکار عمومي و ايمان مردم را متزلزل مي‏کند، اظهار آن روا و شايسته نيست، و با وجود يک سري شرايط اسلام با مرتد برخورد مي‏کند. اما اگر باور خود را رواج نداد و به امنيت فکري و فرهنگي جامعه آسيبي وارد نکرد، به او کاري ندارند و حکم ارتداد نداشته و عقيده‏اش نزد خودش محترم است.
اين که خدا با او چگونه برخورد مي‏کند، تنها خدا مي‏داند که وي صداقت دارد يا از روي عناد و لجاجت به اين عقيده روي آورده است. خداوند فرداي قيامت بر پايه عدل و حکمت، با او رفتار خواهد کرد. همو فرموده است: اگر حجت بر کسي تمام نشده باشد، مؤاخذه‏اش نمي‏کند.(2) مي‏گويد:هر قدر که عقلش خوبي‏ها را که درک کرده، به آن عمل کرده است، ثواب و پاداش دريافت مي‏کند و به هر اندازه، در عمل، کوتاهي و يا ضد باورش را انجام داده است، جزا و کيفر مي‏بيند.
در نتيجه، اگر فردي با مطالعه و تحقيق تشخيص داد که دين قبلي اش بر حق نيست، مي‏تواند، بلکه بايد دين ديگر را انتخاب کند. اين امر، هيچ اشکالي ندارد، به شرطي که اين تغيير دين و کشف حقيقت، منصفانه و از روي عدم تعصب و پيش داوري و از مجراي صحيح و درست صورت پذيرفته باشد.

پي‏نوشت‏ها:
1 - بقره (2) آيه 256.
2 - اسراء (17) آيه 15.

موفق و پيروز باشيد.