آیا امام زمان دارای زن وفرزند است؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم پاسخ را با ذکر چند نکته بيان مى داريم: اوّل: چون امام زمان(عج) از ديده‏ها پنهان است و در پشت پرده غيبت قرار دارد، نمى‏توان از راه حس و مشاهده و به صورت عادى به پاسخ سؤال نايل شد؛ نيز چون سؤال از مباحث عقلى و انتزاعى نيست، از راه برهان عقلى نيز نمى‏توان پاسخ را دريافت نمود. تنها راه پاسخ گويى، روايات پيشوايان معصوم(ع) است که چون آنان از علم برترى بهره‏مند مى باشند، مى توانند از آينده خبر دهند که از آن جمله حوادث و مسائل مربوط به مهدى منتظر(ع) است. دوم: حال که پاسخ را مى بايست از اخبار پيشوايان معصوم(ع) جستجو نمود، به سراغ روايات مى رويم. در روايات صحيح و معتبر، پاسخ روشنى به پرسش وجود ندارد؛ بلکه در برخى روايات با ايهام و اشاره در اين زمينه سخن به ميان آمده است، از جمله: 1- مفضل بن عمر گويد: از امام باقر(ع) شنيدم که در مورد امام مهدى(عج) فرمود: »صاحب الزمان را دوغيبت است. يکى از آن دو به اندازه‏اى طولانى شود که برخى گويند: حضرت از دنيا رفته و برخى گويند کشته شده است اما کسى جز آنانى که امور حضرت را پى‏گيرى مى کنند، از مکان و فرزندان وى آگاه نيستند«.(1) 2- از امام صادق(ع) آمده است: »گويا مى بينم حضرت مهدى(عج) با اهل و عيالش در مسجد سهله است«.(2) 3- از امام هشتم(ع) در دعايى نقل شده است: »اللّهم اعطه فى نفسه و أهله و ولده و ذريته و جميع رعيته ما تقرّ به عينه و تسرّ به نفسه؛(3) خدايا، مايه چشم روشنى و خوشحالى امام زمان(عج) را در او و خانواده و فرزندان و ذريه و تمام پيروانش فراهم فرما!«. 4- نيز از آن حضرت در مورد امام زمان(عج) اين دعا نقل شده است: »اللهم صل على ولاة عهده و الائمة من ولده؛(4) خدايا، بر واليان و فرزندان وى که امامند، درود فرست!«. ظاهر اين اين روايات دلالت بر زن و فرزند داشتن است. اين روايات به فرض پذيرش و درستى سند و صحت انتساب آن به امام معصوم، از نظر دلالت به روشنى گويا نيست که امام مهدى(عج) در دوره غيبت همسر و فرزند دارد. در برخى احاديث مشکل سندى و در برخى ديگر مشکل دلالت وجود دارد. افزون بر اين رواياتى وجود دارد که با صراحت وجود فرزند را براى حضرت نفى مى کند.(5) سوم: با توجه به روايات مذکور مى گوييم: مورد زن و فرزند امام مهدى(ع) سه احتمال وجود دارد: أ) حضرت ازدواج نکرده است. لازمه اين احتمال آن است که امام(ع) يکى از سنت‏هاى مهم اسلامى را ترک کرده باشد، که با شأن امام سازگار نيست. امّا از سوى ديگر چون غيبت از اهميت بيشترى برخوردار است؛ به ناچار امام از سنت چشم پوشى مى کند، که اشکالى ندارد. براى حفظ مصلحت بالاتر، از مصلحت پايين‏تر چشم پوشى مى گردد. ب) حضرت ازدواج نموده امّا فرزندى ندارد. نداشتن فرزند به سبب غيبت است. پذيرش اين فرض، سؤالى را با خود مى آورد که آيا همسرش هم از عمر طولانى بهره‏مند است يا اين که مدّتى با حضرت زندگى کرده و بعد از دنيا رفته است؟ در اين صورت حضرت به سنت ازدواج عمل کرده و بعد بدون زن و فرزند زندگيش را ادامه مى دهد. پ) حضرت زن و فرزند دارد. با پذيرش اين فرض، اين سؤالات مطرح است: آيا آنان نيز عمرى طولانى دارند؟ فرزندان حضرت نيز فرزندانى دارند؟ اگر دارند، اين همه اولاد، در پى اصل خويش مى افتند و همين کنجکاوى، مسئله را به جايى مى رساند که با فلسفه غيبت منافات دارد. با توجه به مطالب مذکور، نمى‏توان يکى از اين سه احتمال را قاطعانه پذيرفت و اين به مقتضاى خرد ورزى است که در جايى که دليل کافى براى اثبات يا انکار چيزى وجود ندارد، از ابراز حکم قطعى خوددارى گردد. بنابراين از راه هايى که پيش روى ما است، نمى‏توان وجود زن و فرزندى را براى حضرت مهدى(عج) ثابت نمود. نيز به ديگر پرسش هايى که در مورد زن و فرزند حضرت مهدى(عج) هست، نمى‏توان پاسخ قطعى داد.(6) پى نوشت‏ها: 1. شيخ طوسى، کتاب الغيبه، ص 162. 2. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، ص 317. 3. سيد ابن طاووس، جمال الاسبوع، ص 510. 4. همان، ص 510. 5. مسعودى، اثبات الوصيه، ص 221. 6. براى اطلاع بيشتر رجوع شود به چشم به راه مهدى، جمعى از نويسندگان. موفق و پيروز باشيد.