اعمال روز 17 ربیع الاول به نقل از کتاب "مفاتیح الجنان" و "المراقبات"

یکشنبه 4 آذر و 17 ربیع‌الأول مصادف با فرا رسیدن سالروز نبّی مکرم و پیامبر رحمت(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام صادق (علیه السلام) است. این روز در میان اعیاد ماه ربیع از جایگاه و اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چراکه در چنین روزی پدر این امت یعنی حضرت رسول الله (ص) پا به دنیا گذاشتند و به همین خاطر فریاد دشمن اصلی ما انسان‌ها یعنی شیطان رجیم به خاطر این محبت بزرگ خداوندی به بشریت بلند شد.

در آستانۀ فرا رسیدن سالروز ولادت پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع) قرار داریم، به همین مناسبت به برخی اعمال توصیه شده برای این روز بر اساس کتاب «مفاتیح الجنان و المراقبات» اشاره می‌شود.

1- غسل.

2- روزه: از برای آن فضیلت بسیار است و روایت شده هر که این روز را روزه بدارد ثواب روزه یک سال را خدا برای او می نویسد و این روز یکی از آن چهار روز است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است.

3- زیارت حضرت رسول (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از نزدیک و دور.

4- زیارت امیرالمؤمنین علی(علیه السّلام)به همان شکلی که امام صادق (علیه السلام) تعلیم فرموده است.

5- نماز: به هنگامی که روز بلند شود دو رکعت نماز به جای آورد که در هر رکعتی یک مرتبه حمد و 10 مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره توحید بخواند و پس از سلام نماز در جای خود نشسته و دعایی را که روایت شده است بخواند: اَللَّهُمَّ اَنتَ حَی لاَ تَمُوتُ ...

6 - تصدّق و خیرات: مسلمانان این روز را تعظیم بدارند و تصدّق و خیرات دهند و مؤمنین را مسرور کنند و به زیارت مشاهد مشرّفه بروند.

در کتاب المراقبات اثر میرزا جوادآقا ملکی تبریزی آمده است:

********** " اعمال هفدهم‌ ربیع الاول " **********

[۱ -] از مهمترين اعمال در اين روز اولا توسل به حاميان معصوم آن روز و سپردن عقل و قلب و تمامى وجود خود بوسيله آنان به خداوند متعال است، با اين هدف كه توفيق در بهره‌مندى از اين روز نصيب او گردد. و اگر انسان در توكل و تسليم خود راستگو باشد قطعا توفيق الهى را خواهد يافت. زيارت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بطور مفصل و زيارت اميرالمؤمنين عليه السّلام در كتاب اقبال روايت شده است.

[۲ -] نيز از كارهاى مهم روزه داشتن اين روز بخاطر شكرگزارى و بجا آوردن دو ركعت نماز مى‌باشد كه در هر ركعت آن يك بار سوره «فاتحه» و ده بار سوره «قدر» و ده بار سوره «اخلاص» مى‌خواند.

سپس در مكان نماز خود نشسته ودعايى را كه روايت شده مى‌خواند.

******** " حقيقت عيد و آداب آن‌ "**********

[۳ -] از كارهاى مهم در اين روز رعايت آداب عيد ميلاد پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و اظهار مراسم شرعى عيدهاى بزرگ است تا ديگران اين روز را به عنوان عيد بشناسند. و نيز بايد ديگران را با عمل خود به چيزهايى كه موافق با حقيقت عيد است عادت دهيم همانگونه كه شرع از ما خواسته نه آنگونه كه مخالف شرع است. زيرا عده‌اى نادان در اين روز به لهو و لعب و حتى به كارهاى حرام مى‌پردازند.

خداوند هنگام عيد به همه نيكوكاران و بدكاران بار عام ميدهد تا در پيشگاه او حضور يافته، اظهار خضوع و خشوع نموده و مراسم بندگى را بجا آورند، و آمرزش گناهان، جوائز و نامه‌هاى سلطنت و پادشاهى بگيرند. بنابراين بايد با تمام توان خود را براى حضور در چنين مجلسى آراسته و آماده نمود. و چون هر مجلسى لباس مخصوص و آرايش متناسب با خود دارد، بايد خود را مانند اهل آن مجلس آماده و آراسته نماييم. لباس اهل اين مجلس، تقوى، تاجشان معارف الهى و نظافت آنان پاكيزگى قلب از بياد غير خدا بودن و عطرشان ذكر خدا و صلوات بر رسول خدا و آل پاك او مى‌باشد.

مبادا در مجلس پاكيزگان وارد شوى و قلب تو آلوده به ياد دنيا و بدنت برهنه از لباس تقوى و سرت بدون عمامه مراقبت باشد و از تو بوى بد آلودگى‌هاى دوستى دنيا استشمام شود، اعمال بدت باعث فاسد شدن اخلاقت شده، سرت خالى از عقل معرفت، قلبت خالى از ايمان و چشمت بخاطر نگاه به حرامهاى الهى دردمند، زبانت از گفتن در رضاى خدا لال، گوش تو از شنيدن ذكر خدا كر، دست تو بخاطر بخل از جود و سخاوت و انفاق در راه خدا، بسته و از جهاد در راه خدا باز مانده، شكمت از مال حرام و چيزهايى كه خدا حرام نموده پر، فرج تو... و پاى تو از برآوردن نيازهاى دوستان خدا و رفتن به خانه‌هاى خدا لنگ باشد. زيرا اگر در مجالس پاكان حاضر شوى، بخاطر پليدى لباس اراذل و زشتى اين آفات و بد حالى رسوا خواهى شد. پس بخاطر وجود شريف و عزيز خود اندكى تأمل كرده و به خود خطاب كن: اى فقير چرا با غفلتها و كوچك شمردن شعائر و حرمتهاى الهى و بخاطر بيحالى و كوتاهى در ميدان مسابقه تحصيل كمالات از همانندهاى خود عقب مى‌افتى؟ از امام حسن مجتبى عليه السّلام روايت شده است «در روز عيد فطر به عده‌اى كه مى‌خنديدند و بازى مى‌كردند نظر نمود، سپس به همراهان خود فرمود: خداوند عز و جل ماه رمضان را براى تمرين مسابقه خلق خود قرار داد كه در آن با اطاعت و كسب خوشنودى او با هم مسابقه بدهند. عده‌اى پيشى گرفته و رستگار شدند و عده‌اى عقب مانده و بدبخت شدند. شگفتا در روزى كه نيكوكاران پاداش ديده و كوتاهى كنندگان زيان مى‌بينند، عده‌اى مشغول خنده و بازى هستند. بخدا سوگند اگر پرده‌ها فرو افتد، نيكوكار مى‌انديشد كه چرا بيشتر عمل نيك انجام ندادم و بدكار مى‌گويد چرا بد مى‌كردم» و در روايت ديگرى در دنباله اين روايت آمده است كه: «از شانه كردن مو و صاف كردن لباس باز مى‌مانند»

[۴ -] و از مهمترين اعمال اين است كه روز خود را با سلام به حاميان و نگهبانان روز به پايان رسانده و به درگاه آنان جهت شفاعت و اصلاح حال تضرع نمايد. و اگر آن روز در نگهبانى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نباشد، باز هم اعمال خود را به آن حضرت تسليم نمايد. زيرا او بر جانشينان معصوم خود مقدم است، ولى همراه با شرمسارى و خجالت از كوتاهى در اداى حق شكر نعمت و همراه با لطيف نمودن گفتار و الفاظ تضرع و ابتهال. زيرا اين كار اثر زيادى در رسيدن اعمال به آن حضرت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و نازل شدن خير از معدن فضل خداوند دارد. سپس به نگهبان آن روز براى شفاعت خود به درگاه آن عزيز توجه كرده و از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم درخواست نما كه اعمال تو را به درگاه مقدس حضرت حق عرضه نموده و از خداوند بخواهد گناهان تو را بخشيده، آنها را تبديل به چند برابر خوبى نموده و آنگاه با رضايت از تو اعمالت را بپذيرد، كه خداى متعال هر چه بخواهد مى‌تواند انجام بدهد و ديگران نمى‌توانند. نيز از او بخواه در آينده توفيقات تو را براى كوشش در خدمت به خداى بزرگ و وفادارى به رسول والا مقام و آل بلند مرتبه او زياد نمايد. زيرا بحكم عقل وفاى به سادات و محبوبان خدا حقوق بزرگى را بر ما واجب مى‌نمايد و اگر بخواهيم به بزرگان خود و محبوبان خدا در زمان غيبت آنان وفادار بمانيم، بايد حقوق زيادى را ادا نماييم.