اینکه میگن مهریه حضرت زهرا (س) آب و نان بوده به چه معناست؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم پاسخ سوال اول: مهريه ظاهري حضرت زهرا(س)چهارصد درهم يا اندکي بيش تر يا کم تر بود, که با اين پول وسايلي خريد: پيراهني به بهاي هفت درهم. چارقدي به بهاي چهار درهم . دستمال و قطيفه اي مشکي بافت خيبر . دو عدد تشک و چهارعدد بالش و پرده اي از پشم و يک تخته بوريا و يک آسياب دستي و لگني از مس و مشکي از چرم و يک ظرف چوبي و کاسه اي براي دوشيدن شير .نيز يک آفتابه و يک خمره و چند عدد کوزه . وقتي اين ها را نزد پيامبر آوردند, فرمود: خدا به اهل بيت برکت دهد.(1) به پيامبر گفتند: اين مقدار مهر فاطمه روي زمين است ; مهر او در آسمان ها چه مقدار است ؟ فرمود: اين سؤال ها را که دردي را از شما دوا نمي کند ، نپرسيد. گفتند: نه ، براي ما اهميت دارد؛ بفرماييد. فرمود: مهر فاطمه در آسمان ها يک پنجم زمين است . هر کس روي زمين راه برود, در حالي که به فاطمه و فرزندان او بغض و کينه داشته باشد, گناه کرده است .(2) از امام باقر(ع)نقل شده : مهريه زهرا(س) يک پنجم دنيا و يک سوم بهشت و چهار نهر فرات و نيل و نهروان و بلخ است , ولي روي زمين پانصد درهم قرار داده شد, تا براي ديگران اسوه و مِلاک باشد.(3) مداحان و شعرايي که براي حضرت زهرا شعر سروده اند، به اين روايات توجه کرده اند. اگر در روايات، آب و ثلث بهشت به عنوان مهريه حضرت بيان شده ، مهريه اصطلاحي و معروف نيست، بلکه مهريه معنوي است. مهريه متداول را بايد شوهر از مال خود به همسرش بدهد، اما آب فرات و...و بهشت ملک امام علي(ع) نبود تا به حضرت زهرا بدهد، مگر اينکه از نوع ولايت تکويني و به عنوان خليفه الهي آن ها را مالک بر کل زمين بدانيم، اما اين نوع مالکيت نيز از نوع مالکيت معنوي است. اين روايات حاکي از حرمتي است که خدا براي بنده محبوبش حضرت زهرا(س) قائل است . اما مهريه ظاهري حضرت زهرا خيلي کم بود . مسلمانان وظيفه دارند مهريه دختران شان را سبک بگيرند تا در امر ازدواج مشکل جوانان حل گردد. پس اين مطلب که در زبان بعضي از مردم مشهور شده که آب مهريه حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ است منشأ روايي داشته و اشاره به مهريه معنوي دارد که به چند نمونه از اين روايات اشاره مي‌شود: امام باقر ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايند: جُعِلَتْ لها في الارض اربعة انهار: الفرات و نيل مصر و نهروان و نهر بلخ. يعني چهار نهر فرات، نيل، نهروان و بلخ در روي زمين براي حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ قرار داده شده است.(4) و همچنين در حديث ديگر آمده که: امام باقر ـ عليه السلام ـ فرمودند: مهريه حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ در آسمان يک پنجم دنيا و ثلث بهشت و چهار رود از رودهاي دنيا؛ فرات، نيل، نهروان و بلخ مقرر شده و در زمين هم مهر السنة يعني پانصد درهم بوده است.(5) بنابراين معني «آب مهريه زهر است» ، عبارت از، آب رود هايي است که خداوند متعال آنها را به عنوان مهريه در روي زمين براي آن حضرت قرار داده و چون که اين چهار رود آب هاي زيادي در ذخيره دارند، بدين لحاظ تعبير به «آب مهريه زهر است» مي کنند. پي‏نوشت‏ها: 1. سيد جعفر شهيدي , زندگاني حضرت فاطمه (س) ص 59. 2. بحارالانوار،ج 43 ،ص 113. 3. همان . 4. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 43، ص 113، حديث 34. 5. رسولي محلاتي، سيد هاشم، زندگاني حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ دهم، 1381، ص49. پاسخ سوال دوم: در مورد اين که چه چيزهايي مي توانند مهريه قرار گيرند، مي توان بيان داشت که مهريه بايد واجد شرايط زير باشد: 1- مهر بايد حتما ارزش مالي داشته باشد. بنابراين آنچه را که ارزش مالي ندارد نمي توان به عنوان مهريه تعيين کرد. 2- ازنظر شرع وقانون قابل انتقال ومعامله باشد. لذا نمي توان مشروبات الکلي يا حيوانات حرام گوشت مانند خوک رابعنوان مهريه تعيين کرد 3- زوج مالي را مي تواند مهر قراردهد که خود مالک آن باشد بنابراين اموال عمومي يامال موقوفه رانمي توان مهر قرار داد. 4- ضرورتي ندارد که مهر حتما شي معين باشد. بلکه انجام عمل يا حرفه آموزي يا تدريس هم مي تواند مهريه باشد. مثل آموختن قرآن يا آموختن رايانه به زوجه ميتواند موضوع مهر باشد. و... موفق و پيروز باشيد.