ماهیت جن چگونه است؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم جن مانند انسان موجودي مادي است که داراي روح مي باشد. علامه مجلسي درباره حقيقت جن و شيطان مي‏فرمايد: اختلافي بين مسلمانان نيست که شيطان و جن از اجسام لطيفي هستند که در برخي از جاها ديده مي شوند و داراي حرکات سريعي هستند و در مجراي خون بني آدم نيز مي توانند حرکت کنند .(1) بنابراين، جن و شيطان مي توانند به صورت‏هاي مختلف در آيند و معنايش اين است که شيطان در قوه حس و ادراک آدمي مي تواند به صورت‏هاي گوناگون ظاهر شود، به طور مثال زماني به صورت پيرمردي که ابروانش بر چشمانش افتاده بود، نزد رسول خدا ظاهر شد،(2) يا در مِنا به صورت يک مرد که رکوع و سجده مي کرد، ديده شد.(3) پس شيطان مي تواند به صورت انساني درآيد. براي پيامبران به اين صورت ظاهر شده است و امکان دارد براي انسان‏ها معمولي نيز به صورت انساني يا صورت‏هاي ديگر در آيد، که هيچ منافاتي با جنس شيطان، يعني آتش ندارد، همان طور که فرشتگان به صورت آدمي ظاهر مي شوند. بعضي از دانشمندان در سبب اين امر گفته‏اند که چون چنين موجوداتي مانند هوا از اجسام لطيف اند، تغيير شکل آن‏ها به صورت اجسام و موجودات مختلف امکان دارد. اما اين توانايي اجنه به معناي تسخير بدن انسان نيست بلکه به شکل انسان ظاهر مي شوند و توانايي تسلط و تسخير بدن انسان را ندارند و مرحوم علامه مجلسي معتقد است که شياطين بر انسان ظاهر مي‏شوند و حتّي به اشکال مختلف درمي‏آيند منتها اين تغيير شکل به حسب لزوم مطابق مشيّت خداوند انجام مي‏گيرد: «لا خلاف بين الاماميّه بل بين المسلمين في انّ الجنّ و الشياطين اجسام لطيفة يرون في بعض الاعيان و لا يرون في بعضها و لهم حرکات سريعة و قدرة علي اعمال قوية و يجرون في اجساد بني آدم مجري الدم و قد يشکّلهم اللّه بحسب المصالح باشکال مختلفة و صور متنوعة»(4) بنابراين با توجه به آيات عدم تسلط شيطان بر انسان ،اينگونه نتيجه ميگيريم که آنان نميتوانند در انسان تأثير فيزيکي داشته باشند و در ظاهر به هيچ وجه قدرتي بر انسان ندارد و طبيعي است که اگر تجسم مقطعي شيطان در قالب يک جسم مادي مثل انسان موجب نوعي تسلط براي شيطان شود با صريح آيات قرآني که تسلط شيطان بر انسان را رد ميکند، مخالف است. و قول علامه مجلسي در اين زمينه اين بود که تجسم شيطان با اجازه ي خداوند و به خاطرمصالحي است که خداوند به آنها عالم است و طبق قولي که در کشف الاسرار نقل شده،شيطان تنها به صورت پيري ترسان و لرزان (کنايه از نهايت ضعف)درمي آيد. تنها کاري که خداوند اجازه ي آن را به شيطان داده است اينکه (حتي در قالب انساني) جز وسوسه ي انسان تسلط ديگري بر انسان ندارد حال اين وسوسه با وعده دادن يا ترساندن از فقر يا غفلت از خدا يا زيبا جلوه دادن کارهاي ناپسند و...باشدکه در همه ي اين موارد انسان به اراده ي خود ، نظرات شيطان را مي پذيرد و به گمراهي کشانده مي شود. براي اطلاع بيشتر مطالعه کتاب زير توصيه مي‏شود: جن و شيطان، تحقيق قرآني، روايي و عقلي، اثر عليرضا رجالي تهراني، انتشارات نبوغ. پي نوشت‏ها: 1. علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 60، ص 283. 2 و 3. محدث قمي، سفينه البحار، واژه بَلَس، ص 102؛ ملاصدرا، مفاتيح الغيب، ترجمه خواجوي، ص 431. 4.سفينة البحار، ج 1، ص 9-698. موفق و پيروز باشيد.